هپاتیت به التهاب و تورم نسج كبد اطلاق می شود كه در اثرعوامل متعددی مثل داروها، مواد توكسیك، بیماریهای خود ایمنی و بیماریهای ژنتیکی ویروسها ی مختلف ایجاد میگردد. هپاتیت ویروسی توسط ویروسها منتقل می شود و به انواع A ، B ، C ، D ، E و G و تقسیم می شود.
هپاتیت A یك بیماری خوش خیم است كه معمولاً خود به خود بهبود می یابد . این نوع هپاتیت بیشتر در اطفال دیده می شود. هپاتیت A از طریق آب وغذا منتقل می شود و در كشورهای فقیر و پر جمعیت كه مسایل بهداشتی به خوبی رعایت نمی شود شیوع بالاتری دارد. علایم آن معمولاً خفیف بوده و شامل خستگی ، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، درد در قسمت بالا و راست شكم و علایمی که کمتر دیده می شوند عبارتند از : تب و ادرار تیره و زرد رنگ
هپاتیتB از نظر علایم بالینی شبیه هپاتیت A است ولی می تواند مزمن شده و به عوارض وخیم و كشنده ای منجر گردد
در حدود 10-5٪ افراد مبتلا، می توانند به صورت ناقل سالم در جامعه حضور داشته باشند و موجب انتقال بیماری به دیگران شوند . در حدود 350 میلیون نفر ناقل مزمن این ویروس در سراسر جهان وجود دارند كه اكثریت آنها در آسیای جنوب شرقی زندگی می كنند. گفته می شود میزان مرگ و میر در اثر ابتلاء به این ویروس و عوارض آن در جهان هر سال تقریباً 800 هزار نفر می باشد .
راه انتقال بیماری از طریق خون و مایعات بدن ( تزریق خون، ارتباط جنسی، وسایل تیز آلوده ، خال كوبی ، طب سوزنی و …) می باشد.
مطالعات نشان می دهد كه هپاتیت B شایع ترین علت سیروز و سرطان كبد به شمار می رود . خوشبختانه واكسن این نوع هپاتیت در دسترس می باشد و راه تشخیص آن انجام آزمایش ( HBS Ag , HBS Ab ) است
در سال 1970 میلادی محققان متوجه نوعی هپاتیت شدند كه به هپاتیت A و B شباهت نداشت . این بیماری كه هپاتیت non A – non B نامگذاری شده بود، دریافت كنندگان خون را آلوده می كرد . در سال 1988 ویروس دارای RNA كه می توانست عامل این نوع هپاتیت باشد شناسایی و ویروس هپاتیت C نام گرفت . امروزه هپاتیتC باعث آلودگی بسیاری از دریافت كنندگان خون و محصولات خونی گردیده است . بر اساس تخمین سازمان بهداشت جهانی كه حدود 170 میلیون نفر ناقل هپاتیت در جهان وجود دارد . راه انتقال آن عمدتاً خون و در مواردی ، تماسهای جنسی است. در صورتیکهHCV Ab در خون بیمار وجود داشته باشد براس تشخیص قطعی باید با آزمایش PCR مورد بررسی قرار گیرد.
تحقیقات جهت ساخت واكسن این بیماری در حال انجام است كه می تواند قدم مثبتی برای كاهش شیوع بیماری باشد.
هپاتیت D معمولاً به دنبال یا همزمان با هپاتیت B بروز می كند و به عنوان یك عارضه هپاتیت B شناخته می شود . در واقع عامل ایجاد كننده هپاتیت D یك ویروس غیر كامل RNA دار است كه برای رشد و تكثیر به ویروس هپاتیت B محتاج می باشد. واكسن هپاتیت B از بروز هپاتیت D هم جلوگیریمی كند.
هپاتیت E نوعی هپاتیت non A – non B است كه بر خلاف هپاتیت C از راه آب و غذای آلوده منتقل می شود . این نوع هپاتیت، یك عفونت حاد است ولی خوشبختانه به خودی خود بر طرف می شود . ویروس این بیماری در نواحی جنوب، شرق و مركزی آسیا، خاورمیانه و نیز در قسمتهای شمالی، شرقی و غربی آفریقا و در مكزیك دیده شده است . هپاتیت E غالباً در نواحی پر جمعیت و غیر بهداشتی وجود دارد. این بیماری معمولاً مزمن نمی شود و علایم آن و تستهای كبدی بعد از شش ماه نرمال می شوند.
از عوامل ویروسی دیگری كه در ایجاد هپاتیت دخیل هستند می توان به هپاتیت G ،F و اشاره كرد.که چندان اطلاعی از آنها در دست نیست لذا از خوانندگان محترم درخواست می شود برای کسب اطلاعات بیشتر به مراجع معتبر علمی مراجعه کنند.
تهیه کننده : دکتر مینا علیمحمدیان - زهرا یزدان یار