اسهال مسافرتی؛ سفر و مشکلات گوارشی

اسهال مسافرتی چیست؟

اسهال مسافرتی شایع‌ترین بیماری است كه مسافرین را درگیر می‏‌كند. همه ساله بین 50-20% مسافرین پروازهای بین الملل، تقریباً 10 میلیون نفر، دچار اسهال می‏شوند.

معمولاً علائم بیماری در هفته اول مسافرت بروز می‏نماید اما به هرحال در تمام مدت سفر حتی پس از بازگشت به خانه امكان ابتلا وجود دارد. مهمترین عامل خطر، مقصد مسافر است.

سفر به كشورهای در حال توسعه نظیر آمریكای لاتین، آفریقا، خاورمیانه و آسیا شانس ابتلا بالاتری دارند. بالغین جوان، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و بیماران مبتلا به دیابت یا بیماری‌های التهابی روده و كسانی كه از آنتی اسیدها و مهاركننده H2 استفاده می‌‏كنند در معرض خطر بیشتری هستند. استفاده از آب یا غذای آلوده، عامل اصلی عفونت می‏باشد.

در اکثر موارد اسهال مسافرتی به طور ناگهانی شروع می‌‏شود. در طول مدت بیماری، دفعات، حجم و وزن مدفوع بیشتر می‌شود و به طور معمول، مسافر در طول روز حدود چهار تا پنج مرتبه، دفع آبکی دارد. سایر علائم این بیماری شامل تهوع، استفراغ، دل درد، نفخ، تب، تکرر ادرار و ضعف هستند. 

علائم شایع اسهال مسافرتی

در اكثر موارد اسهال مسافرتی بطور ناگهانی شروع می‏شود. در طی بیماری، دفعات، حجم و وزن مدفوع افزایش می‏‌یابد. تغییر قوام مدفوع نیز بسیار شایع است.

به طور معمول، مسافر در طی روز، حدود 4 تا 5 مرتبه، دفع آبكی یا شلی را تجربه می‏‌كند. سایر علائم همراه و شایع عبارتند از تهوع، استفراغ، دل درد، نفخ، تب، تكرر ادرار و ضعف. اسهال مسافرتی در اكثر موارد خوش خیم بوده و در طی 2-1 روز بدون درمان بهبود می‏‌یابد و به ندرت مخاطره آمیز است. در 90% موارد طی یك هفته و در 98% موارد در طی یك¬ماه بهبودی كامل حاصل می‏شود.

عوامل سبب ساز اسهال مسافرتی

عوامل عفونی علت اصلی اسهال‌های مسافرتی است. تقریباً در 80% موارد، عامل اصلی، آنتروپاتوژن‌های باكتریال. در كشورهای مورد مطالعه شایعترین عامل جدا شده اشریشیاكولی آنتروتوكسیك (ETEC) بوده است.

ETEC  سبب بروز اسهال آبكی همراه دل درد و تب خفیف یا بدون تب می‏شود. علاوه بر ETEC عوامل باكتریال بیماریزای دیگر، ویروس‌ها وانگل‌های بیماریزای روده‏‌ای نیز می‏‌توانند عامل بروز اسهال مسافرتی باشند.

پیشگیری از ابتلا به اسهال مسافرتی 

زمانی كه به مناطقی مسافرت می‏‌كنید كه احتمال آلودگی آب آشامیدنی وجود دارد در طی مسافرت خود به نكات ذیل توجه داشته باشید:

• از آب لوله كشی شهری جهت آشامیدن و یا مسواك زدن استفاده نكنید.

• اگر در بطری آب آشامیدنی قبلاً باز شده است از آن استفاده نكنید.

•از یخ استفاده نكنید مگر آنكه مطمئن باشید كه از آب تصفیه شده تهیه شده است.محصولات لبنی و شیر غیر پاستوریزه استفاده نكنید.

• سبزی و میوه خام نخورید مگر  آنكه پوست آن را خودتان كنده باشید.

• سالاد میوه خرد شده استفاده نكنید.

• كاهو و یا برگ خام سبزیجات دیگر (نظیر اسفناج) را نخورید.

• از مصرف گوشت یا ماهی خام و یا نیم پز خودداری نمایید. 

 • از خرید و مصرف غذاهایی كه افراد دوره گرد در خیابان می‏فروشند خودداری نمایید.

 • نوشابه های گاز دار بسته بندی، چای و قهوه گرم، آب جوشیده و یا آب كلردار و یا یددار استفاده كنید. 

 • جوشاندن آب باعث از بین رفتن عوامل مسبب اسهال شده و می‌‏توانید از آن بیاشامید. آب را به مدت 1 دقیقه به‏ خوبی جوشانده و پس از سرد شدن در دمای معمولی اتاق (یخ اضافه نكنید) استفاده نمایید. اگر به ارتفاعات بالا مسافرت می‏‌كنید آب را به مدت 3 دقیقه بجوشانید.