اکسیدان‌ها و رادیکال‌های آزاد موادی است که هر لحظه در سلول‌ها تولید میشود. این مواد در واقع سیستم دفاعی مولکولی بدن را تشکیل میدهد، سلول‌های دفاعی در برخورد با مزاحم‌هایی مثل میکروب‌ها با تولید و ترشح رادیکال‌های آزاد آنها را منهدم میسازد.
هر روز تعداد زیادی سلول سرطانی در بدن همه ما ایجاد میشود که همین دفاع مولکولی یکی از دلایل مقاومت در برابر حمله آنهاست.
با وجود فایده‌هایی که اکسیدان‌ها در بدن دارند، گاهی سطح اکسیدان‌ها در بدن خیلی زیاد میشود و در این حالت آنها به مولکول‌های موجود در سلول‌ها آسیب وارد میکند. پروتئین‌ها، چربی‌ها و اسیدهای نوکلییک موادی است که رادیکال‌های آزاد باعث آسیب آن ها میشود.
اکنون باید به این پرسش پاسخ دهیم که در چه شرایطی اکسیداسیون تشدید میشود و رادیکال‌های آزاد به مواد خودی حمله میکند؟ بشر سال‌هاست که توانسته بر مهاجمان کشنده‌ای مثل آبله، طاعون، حصبه و دیفتری غلبه کند، اما واقعیت تلخ این است که مهاجمان جدیدی توسط خود انسان تولید شده است.
اشعه مضر خورشید که قبلا توسط لایه ازن فیلتر میشد، اکنون با شدت روز افزون بدن انسان‌ها را هدف قرار میدهد. انواع مواد شیمیایی که برای کشتن حشرات استفاده میشود در خاک و هوا انباشته شده است.
دود ماشین‌ها و کارخانه‌ها در هوا پراکنده است و با هر تنفس به ریه‌ها و گردش خون وارد میشود. رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی در بیشتر غذاهای فرآوری شده وجود دارد و هر روز برای سود بیشتر به تنوع‌شان افزوده میشود.
همه این ها با ورود به سلول‌ها ایجاد رادیکال‌های آزاد را زیاد میکند اما زندگی شهری و مدرن علت‌های دیگری هم برای ایجاد اکسیداسیون دارد. توت فرنگی، تمشک، لوبیا قرمز، کلم بروکلی، آواکادو، چای سبز، گردو، فندق، سیب، انار، زنجبیل، شکلات تلخ و بسیاری از مواد غذایی دیگر دارای مجموعه‌ای از ریزمغذی‌های مفید هستند و مواد غذایی با خاصیت آنتیاکسیدان شناخته می‌شوند.
ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم، روی و بسیاری از ریزمغذیها به عنوان افزایش‌دهنده طول عمر و پیشگیریکننده از سرطان، سکته‌های قلبی، سکته‌های مغزی و آلزایمر مطرح و اثبات شده است.
علت اصلی فایده این نوع رژیم غذایی وجود همین آنتی اکسیدان‌ها در آنهاست که میتواند با خنثیسازی رادیکال‌های آزاد از پیشروی دیابت و اترواسکلروز جلوگیری کند. در اینجا چند ماده مهم با خاصیت آنتی اکسیدانی و غذاهایی که حاوی آنها هستند، برشمرده میشود.
. ویتامین C: یک ویتامین محلول در آب با خاصیت آنتیاکسیدان قوی است. پرتقال و دیگر مرکبات، بروکلی، کلم قرمز، انواع فلفل‌ها، کیوی و گوجه‌فرنگی سرشار از ویتامین C است.
. ویتامین E: این ویتامین هم مثل ویتامین C خاصیت آنتیاکسیدان دارد و باعث تقویت سیستم ایمنی میشود. تفاوت مهم ویتامین E با ویتامین C این است که چون محلول در چربی است وقتی به صورت قرص یا کپسول مصرف میشود، نباید بیرویه مصرف شود.
البته مصرف غذاهای حاوی ویتامین E بیشتر توصیه میشود. روغن آفتابگردان، روغن ذرت، روغن زیتون، بادام، فندق، نارگیل حاوی این ویتامین مفید است.
. بتاکاروتن: کاروتن از اسم لاتین هویج گرفته شده است و یک پیش ساز ویتامین است. این ماده نیز خاصیت آنتیاکسیدانی دارد و در سیب‌زمینی، هویج، اسفناج، کلم پیچ و کدو به فراوانی موجود است.
. سلنیوم: شاید دلیل اصلی این‌که غذاهای دریایی را در زمره غذاهای مفید میدانیم، همین سلنیوم باشد که در انواع ماهیها، میگو و خرچنگ وجود دارد. شاید دلیل این‌که ژاپنیها بالاترین عمر در بین همه کشورهای جهان را دارند، همین باشد. سلنیوم علاوه بر قدرت آنتیاکسیدانی باعث افزایش قدرت باروری مردان، بهبودی آسم و روماتیسم مفصلی میشود.