مولتیپل اسکلروزیس(MS) چیست؟
بیماری MS با نام کامل مولتیپل اسكلروزیس نوعی بیماری التهابی دمیلینه(سلول‌های عصبی محافظت کننده بنام میلین دارند که نوعی پروتیین است که الیاف عصبی را می پوشاند و از آن محافظت می کند. بدون میلین مغز و نخاع نمی‌توانند با بقیه عصب‌هایی که در بدن وجود دارند ارتباط برقرار کنند. گاهی ممکن است میلین ملتهب شده و یا تخریب گردد که به این فرایند دمیاینه شدن می گویند).
در سیستم عصبی مرکزی است که مادام‌‌العر بوده و مناطق متعددی از سیستم اعصاب مركزی(ماده سفید مغز و نخاع) را درگیر ساخته و منجر به ایجاد ضایعاتی موسوم به اسكلروز در مغز و یا نخاع میشود و به همین دلیل به این بیماری مولتیپل اسکلروزیس(اسكلروز متعدد) اطلاق می شود.
در بدن ما سیستم اعصاب مركزی(متشكل از مغز و نخاع) به عنوان مركز فرماندهی بدن، كنترل كننده حركات عضلات و دریافت‌كننده پیام های حسی از سیستم اعصاب محیطی(اعصاب حسی و حركتی) میباشد و رشته‌های عصبی مسئول ارتباط بین قسمت‌های مختلف بدن هستند.
در مغز و نخاع، سلول‌های عصبی توسط یک غلاف محافظ که از جنس چربی است موسوم به میلین پوشیده شده که این غلاف باعث افزایش سرعت انتقال عصبی میشود که در حضور این غلاف، پیام‌های الكتریكی از مناطق فاقد غلاف موسوم به گره، به گره بعدی منتقل میشود.
علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟
در بیماری MS، فقدان یا تخریب غلاف میلین منجر به اختلال در هدایت پیام‌های عصبی و اختلال عملكرد شده و منجر به بروز حملات میشود. هرچند بعد از ترمیم نسبی میلین، هدایت عصبی مجددا برقرار و منجر به بهبود نسبی بیماری میشود.
اگر چه فرضیاتی در زمینه نقش ویروس‌ها به عنوان عامل بروز MS موجود است اما مجموعه‌ای از عوامل مانند نژاد، جغرافیا، آب و هوا، سن، ژنتیک، مسائل اجتماعی - اقتصادی در این زمینه نقش دارند.
علائم بیماری MS بسته به منطقه تخریب میلین در مغز و نخاع متفاوت است و معمولا شامل علائم زیر است:
اختلالات حسی مثل احساس سرما، بی‌حسی، خارش یا احساس قلقلک، اختلالات بینایی مثل تاری دید یا از دست رفتن قدرت تشخیص رنگ(اغلب در یك چشم)، خستگی یكی از علائم شایع در MS است و میتواند مربوط به افسردگی باشد.
اختلالات حركتی از قبیل خشكی عضلات، ضعف، از دست دادن قدرت عضله و سفتی اندام‌ها و اختلال در راه‌رفتن یا لرزش، اختلالات روده و مثانه مثل كاهش میل جنسی یا ناتوانی جنسی و درد حاد مثل درد پشت چشم یا درد در اندام‌ها یا كمر.
مولتیپل اسکلروزیس(MS) چگونه درمان میشود؟
این بیماری درمان قطعی ندارد اماکم کردن فعالیت و یا به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری بهترین روش است. درمان با تزریق مكرر بتافرون با دوز بالا كه باعث ثابت ماندن سطح خونی دارو میشود تاثیر مناسبی دارد. این بیماری به طور معمول در سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی و در زنان دو برابر مردان اتفاق می‌افتد.
نحوه تشخیص بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)
هرچند تایید چنین تشخیصی به ویژه در مراحل اولیه آن دشوار است زیرا ممکن است دارای علائم و نشانه‌هایی مشابه با سایر مشکلات پزشکی باشد اما به‌هرحال در صورت تشخیص و درمان به موقع می‌توان تا حد زیادی از پیشروی بیماری جلوگیری کرد.
اسکلروز به طور معمول بر اساس ارائه نشانه‌ها و علائم، همراه با تصویربرداری پزشکی و آزمایش‌های آزمایشگاهی لازم تشخیص داده میشود.
تست‌های پاراکلینیکی مختلفی مانند تشخیص سنتز داخل نخاعی IgG که منعکس کننده کمیت index IgG است در بیشتر بیماران MSمحسوس است وتکنیک‌های تصویربرداری به طورمعمول در این بیماران انجام می شود.
تشخیص سنتز IgG داخل نخاعی که منجر به تشخیص الیگوکلونال باندهای IgG میشود و درآزمایشگاه با نام تست OCB شناخته می شود. امروزه یکی از بهترین روش ها برای تشخیص این بیماری است.
تهیه کننده: پژمان زهره وند