فاکتورهای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی

فاکتورهای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی

خون شما می تواند سرنخ های زیادی در مورد سلامت قلب شما ارایه دهد. به عنوان مثال، سطوح بالای کلسترول "بد" در خون شما می تواند نشانه ای از افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی باشد. سایر مواد موجود در خون شما می توانند به پزشکان شما کمک کنند تا تشخیص دهند که آیا شما نارسایی قلبی دارید یا در معرض خطر ایجاد رسوبات چربی(پلاک) در شریان‌ها(آترواسکلروز) هستید یا خیر.

مهم است به خاطر داشته باشید که یک آزمایش خون به تنهایی خطر بیماری قلبی را تعیین نمی کند. در اینجا نگاهی به برخی از آزمایش‌های خونی که برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود، می اندازیم.

مهمترین شاخص های خطر ابتلا به بیماری قلبی شامل موارد زیر می باشند:

• سن

• سابقه خانوادگی

• وزن

• سیگار کشیدن

• فشار خون

• دیابت

• رژیم غذایی

• ورزش، فعالیت بدنی

• پروفایل لیپیدی مهمترین آزمون خونی برای ارزیابی خطر قلبی است.

پروفایل لیپدی

تست کلسترول

آزمایش کلسترول که پانل لیپیدی یا پروفایل لیپیدی نیز نامیده می شود، چربی های موجود در خون را اندازه گیری می کند. اندازه گیری ها می تواند به تعیین خطر ابتلا به حمله قلبی یا سایر بیماری های قلبی کمک کند. این آزمایش معمولاً شامل اندازه گیری های زیر است:

• کلسترول کل

این تست کل محتوی کلسترول خون را نشان می دهد. سطح بالای آن می تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. در حالت ایده آل، سطح کلسترول کل باید کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) یا 5.2 میلی مول در لیتر (mmol/L) باشد.

• کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL)

گاهی اوقات به آن کلسترول "بد" می گویند. کلسترول LDL بیش از حد در خون باعث ایجاد پلاک در شریان ها می شود که جریان خون را کاهش می دهد. این رسوبات پلاک گاهی پاره می شوند و منجر به مشکلات عمده قلب و عروق خونی می شوند.

سطح کلسترول LDL باید کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر(3.4 میلی مول در لیتر) باشد. سطوح مطلوب کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر(2.6 میلی مول در لیتر) است، به خصوص اگر دیابت یا سابقه حمله قلبی، استنت قلبی، جراحی بای-پس قلب یا سایر بیماری های قلبی یا عروقی دارید. در افراد با بالاترین خطر حملات قلبی، سطح توصیه شده LDL کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر (1.8 میلی مول در لیتر) است.

• کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا(HDL)

گاهی اوقات به آن کلسترول "خوب" می گویند زیرا به دفع کلسترول LDL ("بد") کمک می کند، رگ ها را باز نگه می دارد و خون آزادانه تر جریان می یابد. مردان باید سطح کلسترول HDL را بیش از 40 میلی گرم در دسی لیتر (1.0 میلی مول در لیتر) داشته باشند. زنان باید HDL بیش از 50 میلی گرم در دسی لیتر (1.3 میلی مول در لیتر)را داشته باشند.

• تری گلیسیرید

تری گلیسیرید نوع دیگری از چربی در خون است. سطوح بالای تری گلیسیرید معمولاً به این معنی است که شما به طور منظم کالری بیشتری نسبت به کالری که می سوزانید، می خورید. سطوح بالا می تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. سطح توصیه شده تری گلیسیرید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر (1.7 میلی مول در لیتر) است.

• کلسترول غیر HDL

کلسترول غیر لیپوپروتئین با چگالی بالا (غیر Non-HDL-C) تفاوت بین کلسترول تام و کلسترول HDL است. Non-HDL-C شامل کلسترول در ذرات لیپوپروتئین است که در سخت شدن شریان ها نقش دارد. کسر Non-HDL-C ممکن است نشانگر بهتری برای خطر قلبی نسبت به کلسترول تام یا کلسترول LDL باشد. این مقدار با روند آترواسکلروز ارتباط مستقیم دارد.

برخی اطلاعات دیگر وجود دارند که با توجه به نتایج تست هایی که به ان ها اشاره گردید محاسبه می گردند که آن ها شامل موارد زیر می باشند:

لیپوپروتئین بسیار کم چگال (VLDL) حاصل تقسیم  تری گلیسیرید بر 5 است. مطالعات نشان داده که سطح VLDL نقش مهمی در تشکیل پلاک دارد.   

چه آزمایش‌هایی برای ارزیابی خطر ابتلا به سکته قلبی مفید است؟

برخی از آزمایش های دیگر که ممکن است برای ارزیابی خطر ابتلا به سکته قلبی مفید باشد عبارتند از: 

پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا

پروتئین واکنشی (CRP C) پروتئینی است که کبد به عنوان بخشی از پاسخ بدن به آسیب یا عفونت می سازد که باعث تورم داخل بدن (التهاب) می شود.

التهاب نقش مهمی در روند آترواسکلروز دارد. تست های CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) به تعیین خطر بیماری قلبی قبل از بروز علایم کمک می کند. سطوح بالاتر hs-CRP با خطر بالاتر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری های قلبی عروقی مرتبط است.

این تست با تست معمولی CRP متفاوت است که سطح بالای آن خطر ابتلا به عفونت و بیماری های التهابی را تشخیص می دهد. آزمون hs-CRP ، میزان CRPایی را اندازه گیری می کند که در افراد سالم در محدوده طبیعی قرار دارد.

از آنجایی که سطوح CRP را می توان به طور موقت در بسیاری از شرایط مانند سرماخوردگی یا رفتن به مدت طولانی افزایش داد، آزمایش باید دو بار و به فاصله دو هفته انجام شود. سطح hs-CRP بالاتر از 2.0 میلی گرم در لیتر (mg/L) نشان دهنده خطر بالاتر بیماری قلبی است.

داروهای استاتین کاهنده کلسترول ممکن است سطح CRP را کاهش داده و خطر بیماری قلبی را کاهش دهد. چندین گروه توصیه کرده اند که این آزمون برای افراد مبتلا به خطر متوسط حمله قلبی در 10 سال آینده استفاده می شود.

لیپوپروتئین (a)

لیپوپروتئین(a)، یا Lp(a)، نوعی کلسترول LDL است. سطح Lp(a) شما توسط ژن های شما تعیین می شود و به طور کلی تحت تأثیر سبک زندگی قرار نمی گیرد.

سطوح بالایLp(a) ممکن است نشانه ای از افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی باشد، اگرچه مشخص نیست که چقدر خطر دارد. اگر قبلاً آترواسکلروز یا بیماری قلبی دارید، اما به نظر می رسد سطح کلسترول سالمی دارید یا اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، مرگ ناگهانی یا سکته دارید، ممکن است پزشک شما آزمایش Lp(a) را تجویز کند.

داروهایی برای کاهش  Lp(a در حال توسعه هستند، اما هنوز مشخص نیست که کاهش Lp(a) چه تاثیری بر خطر بیماری قلبی خواهد داشت.

سرامیدهای پلاسما

این آزمایش سطح سرامیدها را در خون اندازه گیری می کند. سرامیدها توسط همه سلول ها تولید می شوند و نقش مهمی در رشد، عملکرد و در نهایت مرگ بسیاری از انواع بافت دارند. سرامیدها توسط لیپوپروتئین ها از طریق خون منتقل می شوند و با آترواسکلروز مرتبط هستند.

سه سرامید خاص با تجمع پلاک در شریان ها و مقاومت به انسولین مرتبط است که می تواند منجر به دیابت نوع 2 شود. سطوح بالای این سرامیدها در خون نشانه افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی طی یک تا پنج سال است.

پپتیدهای ناتریورتیک

پپتید ناتریورتیک مغز که پپتید ناتریورتیک نوع(BNP) B نیز نامیده می شود، پروتئینی است که قلب و عروق خونی می سازند. BNP به بدن کمک می کند مایعات را دفع کند، رگ های خونی را شل می کند و سدیم را به داخل ادرار منتقل می کند.

نگامی که قلب آسیب می بیند، بدن سطوح بالایی از BNP را در جریان خون ترشح می کند تا فشار وارده بر قلب را کاهش دهد. یکی از مهمترین کاربردهای BNP تلاش برای تعیین اینکه آیا تنگی نفس به دلیل نارسایی قلبی است یا خیر.

سطوح BNP با توجه به سن، جنس و وزن متفاوت است. برای افرادی که نارسایی قلبی دارند، ایجاد یک BNP پایه می‌تواند مفید باشد و از آزمایش‌های آتی می‌توان برای کمک به اندازه‌گیری عملکرد خوب درمان استفاده کرد.

نوعی از BNP به نام BNP ترمینال N نیز برای تشخیص نارسایی قلبی و برای ارزیابی خطر حمله قلبی و سایر مشکلات در افراد مبتلا به بیماری قلبی موجود مفید است.
سطح بالای BNP به تنهایی برای تشخیص مشکل قلبی کافی نیست. ارایه دهنده مراقبت های بهداشتی شما همچنین عوامل خطر و سایر نتایج آزمایش خون را در نظر می گیرد.

تروپونین T

تروپونین T پروتئینی است که در عضله قلب یافت می شود. اندازه گیری تروپونین T با استفاده از تست تروپونین T با حساسیت بالا به ارایه دهندگان مراقبت های بهداشتی کمک می کند تا حمله قلبی را تشخیص داده و خطر بیماری قلبی را تعیین کنند. افزایش سطح تروپونین T با خطر بالاتر بیماری قلبی در افرادی که هیچ علامتی ندارند مرتبط است.

چندین آزمون دیگر جهت ارزیابی ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی به کار گرفته می شوند که در زیر به آن ها اشاره شده است:

• LDL particle testing (LDL-P) (number and size)

• Lp-PLA2
• Homocysteine 

 • GGT 

 • Urine albumin (microalbumin) 

 • Cystatin C 

 • Fibrinogen 

 • Apo A-I 

 • Apo B 

 • APOE Genotyping (CVD) 

 • MTHFR Mutation

تهیه شده در کمیته علمی پژوهشی مجتمع آزمایشگاهی مرکزی فردیس


منابع:

1. www.mayoclinic.com

2. www.erythron-lab.com