پنل قلب و عروق

فاکتورهای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی

یکی از فاکتورهای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی، میزان کلسترول و سایر مواد موجود در خون می‌تواند در مورد سلامت قلب بگوید. خون و متعلقات آن می تواند سرنخ های زیادی در مورد سلامت قلب ارائه دهد، به عنوان مثال، افزایش سطح کلسترول بد(LDL Cholesterol) در خون، خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش می دهد. 

از بیماری های دیگری که خطر حمله قلبی را افزایش می دهد، بیماری تصلب شرائین را می توان نام برد که در اثر رسوب چربی در دیواره رگ ها و ایجاد پلاک در شریان ها به وجود می آید. توجه داشته باشید که آزمایش خون به تنهایی خطر حمله قلبی را تعیین نمی کند. 

از جمله عوامل خطر برای بروز بیماری های قلبی می توان استعمال دخانیات، فشار خون بالا ، افزایش سطح کلسترول و ابتلاء به دیابت را نام برد. در اینجا نگاهی به برخی از آزمایش‌های خونی که برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند، اشاره می کنیم. مهمترین شاخص های خطر ابتلا به بیماری قلبی شامل موارد زیر می باشند:

. سن 

. سابقه خانوادگی 

. وزن بالا 

. استعمال دخانیات

. فشار خون بالا

. ابتلا به دیابت

. رژیم غذایی نامناسب

. عدم فعالیت بدنی 

 پروفایل لیپیدی

پروفایل لیپیدی مهمترین آزمون خونی برای ارزیابی خطر قلبی است.  

تست کلسترول 

 آزمایش کلسترول که پنل لیپیدی یا پروفایل لیپیدی نیز نامیده می شود، چربی های موجود در خون را اندازه گیری می کند. اندازه گیری ها می تواند به تعیین خطر ابتلا به حمله قلبی یا سایر بیماری های قلبی کمک کند. این آزمایش معمولاً شامل اندازه گیری های زیر است: 

کلسترول کل

این تست کل محتوی کلسترول خون را نشان می دهد. سطح بالای آن می تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. در حالت ایده آل، سطح کلسترول کل باید کمتر از 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم(LDL)

گاهی اوقات به آن کلسترول "بد" می گویند. LDL  بیش از حد در خون باعث ایجاد پلاک در شریان ها می‌شود که جریان خون را کاهش می دهد. این رسوبات پلاک گاهی پاره می شوند و منجر به مشکلات عمده قلب و عروق خونی می شوند.

سطح کلسترول LDL باید کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر باشد. سطوح مطلوب کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر است، به خصوص اگر دیابت یا سابقه حمله قلبی، استنت قلبی، جراحی بای-پس قلب یا سایر بیماری های قلبی یا عروقی دارید. در افراد با بالاترین خطر حملات قلبی، سطح توصیه شده LDL کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا(HDL)

گاهی اوقات به آن کلسترول "خوب" می گویند زیرا به دفع LDL  (کلسترول بد) کمک می کند، رگ ها را باز نگه می دارد و خون آزادانه تر جریان می یابد.

مردان باید سطح کلسترول HDL را بیش از 40 میلی گرم در دسی لیتر داشته باشند. زنان باید HDL بیش از 50 میلی گرم در دسی لیتر را داشته باشند.

تری گلیسیرید

تری گلیسیرید نوع دیگری از چربی در خون است. سطوح بالای تری گلیسیرید معمولاً به این معنی است که شما به طور منظم کالری بیشتری نسبت به کالری که می سوزانید، دریافت می کنید. سطوح بالای تری گلیسرید می تواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. سطح توصیه شده تری گلیسیرید کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر است.

کلسترول غیر HDL

کلسترول غیر لیپوپروتئین با چگالی بالا تفاوت میان کلسترول کل و کلسترول خوب (HDL) است که شامل ذرات لیپروتئینی است که در سخت شدن دیواره شریان ها نقش دارد. این فاکتور نشانگر بهتری برای بررسی خطر حمله قلبی نسبت به کلسترول کل یا LDL کلسترول می باشد. این مقدار با روند آترواسکلروزیس ارتباط مستقیم دارد.

برخی اطلاعات دیگر وجود دارند که با توجه به نتایج تست هایی که به ان ها اشاره گردید محاسبه می گردند که آن ها شامل موارد زیر می باشند:

لیپوپروتئین بسیار کم چگال (VLDL) حاصل تقسیم  تری گلیسیرید بر 5 است. مطالعات نشان داده که سطح VLDL نقش مهمی در تشکیل پلاک دارد.

آزمایش های ارزیابی خطر ابتلا به سکتع قلبی

برخی از آزمایش های دیگر که ممکن است برای ارزیابی خطر ابتلا به سکته قلبی مفید باشد عبارتند از: 

پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا

پروتئین واکنشی (CRP) پروتئینی است که کبد به عنوان بخشی از پاسخ بدن به آسیب یا عفونت می سازد که باعث التهاب در بدن می شود. التهاب نقش مهمی در روند آترواسکلروز دارد. تست های CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) به تعیین خطر بیماری قلبی قبل از بروز علائم کمک می کند. سطوح بالاتر hs CRP با خطر بالاتر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری های قلبی عروقی مرتبط است. 

 این تست با تست معمولی CRP متفاوت است که سطح بالای آن خطر ابتلا به عفونت و بیماری های التهابی را تشخیص می دهد. آزمون hs-CRP ، میزان CRPایی را اندازه گیری می کند که در افراد سالم در محدوده طبیعی قرار دارد.

از آنجایی که سطوح CRP  به طور موقت در بسیاری از شرایط مانند سرماخوردگی افزایش می یابد، آزمایش باید دو بار و به فاصله دو هفته انجام شود. سطح hs-CRP بالاتر از 2.0 میلی گرم در لیتر نشان دهنده خطر بالاتر بیماری قلبی است.

داروهای استاتین کاهنده کلسترول ممکن است سطح CRP را کاهش داده و خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
چندین گروه توصیه کرده اند که این آزمون برای افراد مبتلا به خطر متوسط حمله قلبی در 10 سال آینده استفاده می شود.

لیپوپروتئین(a)

لیپوپروتئین (a)، یا Lp(a)، نوعی کلسترول LDL است. سطح Lp(a) شما توسط ژن های شما تعیین می شود و به طور کلی تحت تأثیر سبک زندگی قرار نمی گیرد. سطوح بالای Lp(a)  ممکن است نشانه ای از افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی باشد، اگرچه مشخص نیست که چقدر خطر دارد.

اگر قبلاً آترواسکلروز یا بیماری قلبی دارید، اما به نظر می رسد سطح کلسترول سالمی دارید یا اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، مرگ ناگهانی یا سکته دارید، ممکن است پزشک شما آزمایش Lp(a) را تجویز کند.

داروهایی برای کاهشLp(a) در حال توسعه هستند، اما هنوز مشخص نیست که کاهش Lp(a) چه تاثیری بر خطر بیماری قلبی خواهد داشت.

سرامیدهای پلاسما

این آزمایش سطح سرامیدها را در خون اندازه گیری می کند. سرامیدها توسط همه سلول ها تولید می شوند و نقش مهمی در رشد، عملکرد و در نهایت مرگ بسیاری از انواع بافت دارند. سرامیدها توسط لیپوپروتئین ها از طریق خون منتقل می شوند و با آترواسکلروز مرتبط هستند.

سه سرامید خاص با تجمع پلاک در شریان ها و مقاومت به انسولین مرتبط است که می تواند منجر به دیابت نوع 2 شود. سطوح بالای این سرامیدها در خون نشانه افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی طی یک تا پنج سال است.

پپتیدهای ناتریورتیک(PRO BNP)

پپتید ناتریورتیک مغز که پپتید ناتریورتیک نوع (BNP) B نیز نامیده می شود، پروتئینی است که قلب و عروق خونی می سازند. BNP به بدن کمک می کند مایعات را دفع کند، رگ های خونی را شل می کند و سدیم را به داخل ادرار منتقل می کند.

هنگامی که قلب آسیب می بیند، بدن سطوح بالایی از BNP را در جریان خون ترشح می کند تا فشار وارده بر قلب را کاهش دهد. یکی از مهمترین کاربردهای BNP تلاش برای تعیین اینکه آیا تنگی نفس به دلیل نارسایی قلبی است یا خیر.

سطوح BNP با توجه به سن، جنس و وزن متفاوت است. برای افرادی که نارسایی قلبی دارند، ایجاد یک BNP پایه می‌تواند مفید باشد و از آزمایش‌های آتی می‌توان برای کمک به اندازه‌گیری عملکرد خوب درمان استفاده کرد.

نوعی از BNP به نام BNP ترمینال N نیز برای تشخیص نارسایی قلبی و برای ارزیابی خطر حمله قلبی و سایر مشکلات در افراد مبتلا به بیماری قلبی موجود مفید است. توجه داشته باشید که سطح بالای BNP به تنهایی برای تشخیص مشکل قلبی کافی نیست. 

تروپونین T

تروپونین T پروتئینی است که در عضله قلب یافت می شود. اندازه گیری تروپونین T با استفاده از تست تروپونین T با حساسیت بالا به پزشک کمک می کند تا حمله قلبی را تشخیص داده و خطر بیماری قلبی را تعیین کنند. افزایش سطح تروپونین T با خطر بالاتر بیماری قلبی در افرادی که هیچ علامتی ندارند مرتبط است.

چندین آزمون دیگر جهت ارزیابی ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی به کار گرفته می شوند که در زیر به آن ها اشاره شده است:

- LDL particle testing (LDL-P) (number and size)

- Lp-PLA2
- Homocysteine

- GGT

- Urine albumin (microalbumin)

- Cystatin C

- Fibrinogen

- Apo A-I

- Apo B

- APOE Genotyping (CVD)

- MTHFR Mutation

تهیه شده در کمیته علمی پژوهشی مجتمع آزمایشگاهی مرکزی فردیس
منابع:
www.mayoclinic.com