پروستات چیست و چه عوارضی دارد؟

پروستات Prostate عضوی  از دستگاه تناسلی  مردانه‌ است و  به اندازه یک گردوی کوچک، درابتدا مجرا ادراری در لگن  قرار دارد. غده پروستات در موقع  انزال منقبض می‌شود و ماده شیری رنگ  قلیایی  به  منی اضافه می‌کند. حالت ژلاتینی منی به‌دلیل همین ماده‌ است.

غدۀ پروستات در سراسر دوران کودکی نسبتاً کوچک باقی می ماند و در سن بلوغ تحت تأثیر تستوسترون شروع به رشد  می کنند.

این غده در حدود سن ۲۰ سالگی به یک اندازۀ تقریباً ثابت می رسد و تا سن حدود ۴۰ تا ۵۰ سالگی به همین  اندازه (حدود 30 سی سی) باقی می ماند. وزن پروستات در فرد بالغ سالم حدود ۲۰-۲۵ گرم و اندازه آن ۴×۲×۳ سانتی  متر است.

ترشحات پروستات

پروستات در تقسیم بندی غدد بدن به درون‌ریز و برون‌ریز، بدلیل اینکه مواد ترشحی آن از راه مجاری به بیرون از بدن می‌ریزد، جز غدد برون‌ریز محسوب می‌شود.

مایع تولید شده بوسیله پروستات به همراه اسپرم در کیسه‌های منی ذخیره می‌شود. مایع ترشح شده بوسیله پروستات یک سوم مایع منی را تشکیل می‌دهد.

این مایع درآمیزش کار حمل و تغذیه اسپرم را به عهده دارد. حالت قلیایی این مایع،  اسپرم  را در محیط اسیدی  واژن  حفاظت  می‌کند.

از مواد تشکیل دهنده ترشحات پروستات  می‌توان به  کلسیم،  روی،  ویتامین ث،  اسید فسفاتاز،  آلبومین  و  آنتی‌ژن  اختصاصی پروستات (PSA) اشاره کرد.

وظیفهٔ غدهٔ پروستات چیست؟ 

 غدهٔ پروستات یک مایع شیری رقیق ترشح می‌کند که محتوی کلسیم، یون سیترات، یون فسفات،  نوعی آنزیم لخته کننده و یک پروفیبرینولیزین است.

کپسول غدهٔ پروستات در جریان تخلیهٔ منی همزمان با انقباضات  مجرای دفران منقبض می‌شود  به طوری که مایع شیری و  رقیق غدهٔ پروستات حجم منی را زیادتر می‌کند.

ماهیت مختصر قلیایی مایع پروستاتی ممکن  است برای بارورسازی موفق تخمک کاملاً مهم باشد زیرا مایع مجرای دفران به  علت وجود اسید سیتریک و محصولات نهایی متابولیسم اسپرم نسبتاً اسیدی است و در نتیجه به مهار باروری  اسپرم کمک می‌کند.

ترشحات واژن زن هم اسیدی هستند(باpHمعادل ۳٫۵ تا ۴٫۰ ). تا زمانی که pH مایعات اطراف تا حدود ۶ الی ۶٫۵ بالا نرود،  اسپرم به اندازهٔ مطلوب تحرک نمی‌یابد.

در نتیجه احتمال آن است که مایع مختصر قلیایی پروستاتی طی انزال به خنثی سازی اسیدیتهٔ این مایعات دیگر کمک کند و بدین ترتیب تحرک و  باروری اسپرم را افزایش دهد .

کارکرد عضلات پروستات

در هنگام انزال عضلات جدار کیسه‌های منی  و پروستات منقبض شده  تا اسپرمی که درون  بیضه‌ها  تولید شده و پس از گذر  از مجاری پیچ‌درپیچ روی بیضه بالغ شده سپس از طریق دو مجرای کوچک عضلانی به نام  وازدفرانس پس از پیچیدن به  دور  مثانه  به کیسه‌های منی می‌رسد را بیرون بریزد.

آنتی‌ ژن اختصاصی پروستات(PSA) 

پروستات پروتئین مخصوصی به نام آنتی‌ژن اختصاصی پروستات یا پی‌اس‌آ(PSA) را تولید می‌کندکه وارد مایع انزالی می‌شود  و در زمان مناسب به حفظ حالت مایع منی کمک می‌کند  وجلوی لخته شدن منی را می‌گیرد.

منی اندکی پس از وارد شدن  به مهبل،  لخته می‌شود و به ماده‌ای ژل مانند تبدیل شده و به گردن رحم می‌چسبد. ۱۵ تا ۳۰دقیقه پس از لخته شدن  منی،  آنزیم PSA این لخته را حل می‌کند  و اسپرم‌ها آزادانه می‌توانند درون رحم شنا کنند.

نقش پروستات در دفع ادرار 

پروستات جدا از نقشی که در تولید مثل دارد، در ادرار مردان هم نقش مهمی ایفا می‌کند. پروستات مجرای  پیشابراه  را در  فاصله مثانه  تا آلت تناسلی  دربرگرفته‌ است. منقبض شدن عضلات پروستات باعث آهسته شدن جریان ادرار می‌شود.

انواع بیماری‌های پروستات

سه گونه بیماری، غده پروستات را مبتلا می‌کند: دو نوع آنها خوش خیم است و غالباً زندگی فرد را به مخاطره نمی‌اندازند و یک نوع آن بدخیم است. بیماری‌های پروستات ممکن است با  هم اشتباه شوند، چون بسیاری از نشانه‌های آن‌ها مانند هم است. این سه بیماری عبارتنداز:

پروستاتیت یا التهاب پروستات که بیشتر به وسیله یک عفونت میکروبی ایجاد می‌شود. هایپرپلازی خوش خیم پروستات(BPH) یا بزرگی خوش خیم پروستات که بزرگی غیرسرطانی غده پروستات و یکی از شایع‌ترین اشکال بیماری پروستات است که تقریباً در نیمی از مردان بالای پنجاه سال دیده می‌شود. سرطان پروستات یک بیماری بالقوه شدید است، زیرا بدخیم می‌باشد.

علائم بیماری پروستات

نشانه‌های انسدادی معمولاً زودتر خودشان را نشان می‌دهند و عبارتند از: تکرر ادرار،  احتباس  ادرار، کاهش قطر و فشار  جریان ادرار و قطره قطره شدن انتهای ادرار. در واقع این علائم ناشی از تورم پروستات هستند. سونوگرافی به شناسایی  بیماری کمک می‌کند.

درمان این مشکل به نوع بیماری، عامل و شدت آن بستگی دارد. به هر حال در مراحل اولیه درمان دارویی و در مراحل بالاتر  با جراحی با  لیزر و مراحل پیشرفتهٔ جراحی باید جلوی بیماری را گرفت. 

ورم یا التهاب پروستات چیست؟ 

 ورم یا التهاب پروستات که پروستاتیت نامیده می‌شود اغلب ناشی از علل عفونی است. علت بروز این بیماری را می‌توان  در نزدیکی با زنان مختلف و همچنین جلوگیری  از خروج منی هنگام انزال اشاره کرد. درمان پروستاتیت به عامل ایجاد کننده بستگی دارد  و مثلاً در درمان پروستاتیت کلامیدیایی می‌توان از  تتراسایکلین‌ها بهره گرفت . 

Prostate cancer(سرطان پروستات) 

 سرطان پروستات اغلب بدخیم بوده در سنین بالا مشاهده می‌شود با علائم انسداد ادراری و... که سطح خونی آنزیم  PSA نیز بالا می‌رود. این بیماری معمولاً به دنبال  هایپرپلازی  خوشخیم پروستات و با افزایش سن رخ می‌دهد.

جراحی و در صورت  متاستاز  شیمی درمانی،  هورمون درمانی و رادیوتراپی از روش‌های درمان این  بیماری هستند.

تهیه کننده: نیلوفر افشار