سرطان دهانه رحم
سرطان گردن رحم(سرویکس) از شایعترین سرطانها در خانمها خصوصاً در ممالک جهان سوم میباشد زیرا در كشورهای پیشرفته این سرطان به دلیل انجام تستهای غربالگری از نظر شیوع كاهش چشمگیری یافته است. هم اكنون سرطان گردن رحم دومین علت مرگ زنان پس از سرطان پستان در دنیا است.
سالیانه 500 هزار نفر در دنیا به سرطان گردن رحم مبتلا میشوند كه نیمی از این افراد جان خود را بر اثر این بیماری از دست میدهند. این سرطان در رده سنی 15 تا 44 سال(سنین باروری) بروز میكند، البته با غربالگری (پیشگیری ثانویه) میتوان از میزان مرگ ناشی از آن كاست.
80 درصد مرگ ومیر سرطان گردن رحم در كشورهای در حال توسعه است، در كشورهای توسعه یافته نظیر كشورهای اروپایی و غربی با انجام پاپ اسمیر توانستهاند مرگ و میر ناشی از سرطان را به میزان قابل توجهی (75 درصد) كاهش دهند.
ازآنجایی که برای تبدیل یك سلول پیش سرطانی به نوع مهاجم 10 سال زمان نیاز است، چنانچه خانمها تحت مراقبتهای منظم و معاینات ژینكولوژیك برنامهریزی شده قرار گیرند میتوان از این سرطان پیشگیری كرد. پیشگیری اولیه واكسیناسیون علیه ویروس زگیل تناسلی HPV(یك عامل خطر برای ابتلا به سرطان گردن رحم) وپیشگیری ثانویه انجام مرتب تست پاپ اسمیر است.
تست پاپ اسمیر چیست؟
تست پاپ اسمیر كه عوام به آن تست سرطان میگویند تستی است كه میتواند سلولهای گردن رحم را بررسی و حالات غیرطبیعی آن را كه منجر به سرطان میشود مشخص نماید.
توجه به این نكته حایز اهمیت است كه این تست جهت تشخیص سرطان گردن رحم یا قسمت تحتانی رحم بوده و لزوماً در مورد سرطان اندومتر(رحم) پیشگویی كننده نمیباشد.
لذا در موارد و شرایط خاص كه پزشك لازم میداند علاوه بر تست پاپ اسمیر، بیوپسی اندومتر نیز انجام میشود كه این امر جهت بررسی سلولهای داخلی حفره رحم میباشد و معمولاً در خونریزیهای غیرطبیعی رحم لازم الاجرا است.
انواع تست پاپ اسمیر
در این بخش به معرفی انواع تست های پاپ اسمیر اشاره کرده ایم:
1- سنتی(Conventional): دراین روش بعد از نمونه برداری سلولها مستقیما روی لام کشیده شده وفقط لام تهیه شده به آزمایشگاه ارسال میشود.
2- سیتولوژی درمحیط مایع (Liquid based cytology): دراین روش به جای آنکه سلولها مستقیما روی لام کشیده شوند داخل یک محیط مایع حاوی محلول فیکساتیو جمع آوری شده و به آزمایشگاه ارسال میشود و درآزمایشگاه سلولها روی لام برده میشوند.
مزایای سیتولوژی درمحیط مایع
تقریبا 100% سلولهای جمع آوری شده حفظ شده و مورد بررسی قرار می گیرند در حالیکه در روش سنتی اکثر نمونه گرفته شده (حدود80%) همراه با وسیله نمونه گیری دور انداخته می شود. فیکساسیون سریع مانع آرتیفکتهایی نظیر خشک شدگی در هوا می شوند.
تکنیک آماده سازی نمونه ها با کاهش بقایای سلولی و اجزاء مخدوش کننده همراه است. بطوریکه باحذف خون و موکوس و... زمینه لام تمیزتربوده و روی هم افتادگی سلولها کمتردیده میشود. احتمال یافتن سلولهای غیرطبیعی بیشتراست.
آزمایشات کمکی نظیرتست ویروس HPV و سایر آزمایشات مولکولی(کلامیدیاوگنوره) و.... را می توان بر روی مواد باقیمانده انجام داد.
چه افرادی باید تست پاپ اسمیر انجام دهند؟
تمام خانمهایی كه از نظر جنسی فعال هستند و سن بالاتر از 21 سال دارند باید سالانه یك بار این تست را انجام دهند. اگر شما جزء جمعیت پر خطر نباشید و سه سال متوالی تست طبیعی یعنی منفی داشته باشید میتوانید فواصل زمان انجام تست را افزایش دهید.
چه کسانی در معرض سرطان رحم هستند؟
. زنانی كه رابطه تک همسری ندارند و یا اینكه همسر آنها شركای متعدد جنسی داشته باشد. خانمهایی كه زگیلهای تناسلی و یا عفونتهای منتقله از راه جنسی دارند. خانمهایی مبتلا به HIV و خانمهایی که بیش از اندازه سیگار مصرف میکنند.
قبل از ازمایش پاپ اسمیر چه نکاتی را رعایت کنیم؟
در طی دو روز قبل از انجام تست از ژل، كرم و داروهای واژینال استفاده نشود. این تست نباید در زمان خونریزی پریود انجام شود. تا 24 ساعت قبل تماس جنسی نداشته باشد. این تست صددرصد توانایی تشخیص مراحل اولیه بیماری را نداشته ولی میتواند باعث كاهش میزان سرطان گردن رحم شود.
توجه داشته باشید كه تست پاپ اسمیر فقط حضور سلولهای غیرطبیعی را نشان میدهد و جهت تشخیص قطعی در مواردی كه پزشك شما لازم میداند انجام كولپوسكوپی و بیوپسی ضروری است.
در طی این تست دهانه رحم شما با بزرگنمایی مشاهده خواهدشد و پزشك میتواند از مناطق مشكوك به بدخیمی بیوپسی (تكهبرداری) نماید.
كولپوسكوپی را میتوان در مطب پزشك بدون نیاز به بیهوشی ظرف 10 تا 15 دقیقه انجام داد. درد و ناراحتی كه در طی بیوپسی ایجاد خواهد شد به اندازه دردهای زمان پریود(قاعدگی) است.
بر طبق جواب كولپوسكوپی - بیوپسی پزشك مسیر بعدی درمان و چگونگی پیگیری شما را مشخص خواهد نمود.
تهیه کننده: سرکار خانم دکتر فرزانه شریفی