پروستات، ارگان كوچكي ست كه زير مثانه قرار دارد و لوله خروجي مثانه را احاطه كرده است. پروستات مايعي توليد مي‌كند (مني) كه بخشي از آن حاوي اسپرم است.
علائم شايع در بيماري‌هاي پروستات عبارتند از: ميل و فشار مكرر براي ادرار كردن، ادرار كردن دردناك همراه با سوزش، مشكل در خروج ادرار يا مني، درد مكرر يا خشكي در قسمت‌هاي پايين‌تر از كمر، ناحيه لگن يا بالاي ران، چكه كردن ادرار و وجود خون در ادرار يا مني.
يكي از مشكلات پروستات، التهاب حاد پروستات است كه بر اثر عفونت ايجاد شده توسط باكتري‌ها بروز مي‌كند و به تب، لرز يا درد در ناحيه پايين‌تر از كمر و بين پاها منجر شده يا باعث ايجاد درد هنگام ادرار كردن مي‌شود. داروهاي آنتي‌بيوتيك معمولا مي‌توانند به بهبود عفونت و تسكين علائم كمك كنند. پزشك ممكن است نوشيدن مايعات بيشتر را در اين مورد توصيه كند.
در التهاب مزمن پروستات، علائم ممكن است خفيف‌تر باشد، اما مي‌تواند مدت زمان بيشتري طول بكشد و درمان آن نيز دشوارتر باشد، ضمن اين‌كه آنتي‌بيوتيك‌ها در صورتي عمل مي‌كنند كه باكتري‌ها عامل ايجاد عفونت باشند.
ماساژ دادن پروستات، گاهي به آزاد شدن مايعات كمك مي‌كند. حمام‌هاي گرم نيز ممكن است تسكين‌بخش باشند. التهاب مزمن اغلب خودبه‌خود برطرف مي‌شود.
از ديگر بيماري‌هاي پروستات، هيپرپلازي خوش‌خيم پروستات است كه به بزرگ شدن پروستات مربوط مي‌شود. اين بيماري در مردان مسن‌تر شايع‌تر است كه در آن، پروستات بزرگ شده ممكن است مجراي ادرار را مسدود كرده و ادرار كردن را با مشكل مواجه كند و نيز باعث چكه كردن پس از ادرار يا احساس مكرر دفع ادرار بخصوص در شب‌ها شود.
يك آزمايش مقعدي مي‌تواند پزشك را به سمت تشخيص آن سوق دهد، البته توجه به وضعيت پروستات، مثانه و مجراي ادرار نيز مي‌تواند كمك‌كننده باشد.
سرطان پروستات نيز يكي از شايع‌ترين انواع سرطان بين مردان است و درمان آن در صورتي كه بيماري زود تشخيص داده شود، موثرتر خواهد بود.
درمان‌هاي متنوع
يكي از راه‌هاي درمان پروستات بزرگ شده (هيپرپلازي خوش‌خيم)، جراحي و برداشتن بخشي از غده پروستات يا كل آن است.
برداشتن پروستات در مواردي مانند مشكل تخليه نشدن مثانه (حبس ادرار)، عفونت‌هاي مكرر دستگاه ادراري، خونريزي از پروستات و در مواردي كه سنگ‌هاي مثانه همراه با بزرگ شدن پروستات باعث كند شدن جريان ادرار و آسيب به كليه‌ها مي‌شود، صورت مي‌گيرد.
اين روش درماني نيز مانند هر جراحي ديگري ممكن است با خطراتي مانند ايجاد لخته‌هاي خون در پاها كه در مواردي به ريه‌ها مي‌رسد، مشكلات تنفسي، عفونت زخم‌هاي جراحي، عفونت ريه‌ها (ذات‌الريه)، عفونت مثانه و كليه‌ها، از دست دادن خون، حمله قلبي يا سكته در حين جراحي و واكنش به داروها همراه باشد.
عوارض ديگر مي‌تواند شامل مشكلاتي در رابطه با كنترل ادرار، ناباروري، تنگ شدن مجراي ادراري و آسيب به اندام‌هاي داخلي باشد كه پيش از جراحي بايد آزمايش‌هاي كامل فيزيكي و نيز درمان و كنترل بيماري‌‌هايي مانند ديابت، فشارخون بالا، مشكلات قلبي، ريوي و ساير بيماري‌ها صورت گيرد و سيگار كشيدن نيز بايد چند هفته پيش از عمل متوقف شود. پس از جراحي به مدت يك تا سه روز براي خروج ادرار، در مثانه سوند قرار داده مي‌شود.
جراحي پروستات با ليزر، روش ديگري براي بهبود علائم ادراري است كه توسط يك پروستات بزرگ شده به وجود آمده است.
در مورد بيماران مبتلا به سرطان پروستات، انواعي از درمان‌ها وجود دارند كه برخي به طور معمول استفاده مي‌شوند و برخي در مرحله آزمايش‌هاي پزشكي قرار دارند.
از عوارض جراحي مي‌توان به ناتواني جنسي و چكه كردن ادرار از مثانه يا مدفوع از مقعد اشاره كرد. يكي ديگر از روش‌هاي درماني براي سرطان پروستات، اشعه‌درماني است كه در آن از اشعه ايكس با انرژي زياد يا ساير اشعه‌ها براي از بين بردن سلول‌هاي سرطاني يا جلوگيري از رشد آنها استفاده مي‌كنند.
در افرادي كه اشعه‌درماني مي‌شوند، خطر افزايش سرطان مثانه يا مقعد وجود دارد، همچنين ممكن است ناتواني جنسي و مشكلات ادراري نيز اتفاق بيفتد.
راهي براي جلوگيري از وخيم‌شدن بيماري
هورمون‌درماني روش ديگري است كه در آن هورمون‌هاي جنسي از ميان برداشته شده يا جلوي فعاليت آنها گرفته مي‌شود و در نتيجه سلول‌هاي سرطاني از رشد بازمي‌مانند، چراكه هورمون‌هاي جنسي در مردان مي‌توانند باعث رشد سرطان پروستات شوند.
در اين روش، داروها، جراحي يا ساير هورمون‌ها براي كاهش توليد هورمون‌هاي مردانه يا جلوگيري از كار آنها استفاده مي‌شوند.
منجمدكردن بافت پروستات، راه ديگري براي مقابله با سرطان پروستات است كه در آن سوزن‌هاي كوچك سرنگ با استفاده از تصاوير سونوگرافي (به عنوان راهنما) وارد پروستات مي‌شوند.
در اين روش، يك گاز بسيار سرد در داخل سرنگ قرار داده مي‌شود كه بافت پروستات را براي انجماد احاطه مي‌كند و سلول‌هاي سرطاني و مقداري از بافت سالم اطراف را از بين مي‌برد. اين روش عوارض زيادي به همراه دارد و مي‌تواند در مواردي كه اشعه‌درماني كمكي به بهبود نكرده است، انجام شود.
روش ديگر درماني، حرارت دادن بافت پروستات با استفاده از امواج صوتي قوي است كه باعث از بين بردن سلول‌هاي سرطاني مي‌شود.
اين روش با وارد كردن يك سوند كوچك به داخل مقعد صورت مي‌گيرد. براي مشخص شدن مزايا و خطرات اين نوع درمان، بررسي‌هاي بيشتري مورد نياز است.
شيمي‌درماني روش درمان ديگري براي از بين بردن سريع سلول‌هاي سرطاني است و در مواردي كه سرطان به نواحي ديگري از بدن سرايت كرده، انجام مي‌شود.
تغييرات در شيوه زندگي
گفتني است با برخي تغييرات در شيوه زندگي مي‌توان علائم بزرگ شدن پروستات را كنترل و از وخيم‌تر شدن بيماري جلوگيري كرد.
اجتناب از مصرف كافئين يا الكل زياد، محدود كردن نوشيدني‌ها در شب، محدود كردن مصرف داروهاي ضداحتقان و آنتي‌هيستامين‌ها (كه مي‌توانند ماهيچه‌هاي اطراف مجراي ادرار را تنگ كنند و باعث سخت‌تر شدن جريان ادرار شوند)، تخليه ادرار به محض احساس فشار، چراكه خودداري از ادرار كردن به مدتي طولاني ممكن است باعث كشش بيش از حد ماهيچه‌هاي مثانه و آسيب به آن شود.
همچنين سعي در تنظيم زمان ادرار كردن، داشتن فعاليت و اجتناب از سرما مي‌تواند از احتباس ادرار جلوگيري كند.