سلیاک عبارت است از یک بیماری آلرژیک در روده کوچک، که توسط گلوتن(یک نوع پروتئین که در اغلب غلات وجود دارد) ایجاد می شود. در این بیماری، روده کوچک نمی تواند مواد مغذی را به خوبی جذب کند. اغلب موارد بیماری سلیاک، ارثی هستند. بیماری سلیاک مسری یا سرطانی نیست.
این بیماری معمولاً به هنگام دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی(دو هفتگی تا یک سالگی) آغاز می شود. امکان دارد علائم هنگامی ظاهر شوند که کودک اول بار شروع به خوردن غذاهای حاوی گلوتن می کند. در بزرگسالان، علائم ممکن است به تدریج و در عرض چند ماه یا حتی چند سال پدیدار شوند.
علائم شایع بیماری سلیاک
. کاهش وزن یا آهسته شدن روند وزن گرفتن یک شیرخوار بعد از اضافه کردن غلات به رژیم غذایی
. بی اشتهایی
. مدفوع شل، کم رنگ، حجیم و بدبو؛ دفع گاز زیاد
. تورم شکم؛ درد شکم
. ظاهر عمومی نشاندهنده نرسیدن مواد مغذی به حد کافی
. تورم پاها، زخم دهانی
. کم خونی یا کمبود ویتامین، همراه با خستگی، رنگ پریدگی، بثورات پوستی، یا درد استخوان
. قوس برداشتن مختصر پاها (پا پرانتزی ) در کودکان
. خستگی مبهم، از نفس افتادن
بهترین روش تشخیص بیماری سلیاک
تست‌های خونی برای اندازه گیری آنتی بادی‌های مرتبط با سلیاک استفاده می شود. قبل از این تست‌ها، فرد باید رژیم غذایی نرمال داشته باشد و رژیم فاقد گلوتن دریافت نکند. تست‌های خونی شامل آزمایشات زیر است:
. آنتی گلیادین آنتی بادی(AGA)
.آنتی ترانس کلوتامیناز آنتی بادی(tTGA)
. آنتی اندو میزیال آنتی بادی (EMA)
در فاز حاد بیماری آنتی بادی IgA علیه اندومیزیوم و گلیادین و ترانس گلوتامیناز بافتی(tTG) تقریبا همیشه
یافت می شود. افراد فاقد IgA معمولا IgG علیه این آنتی ژن ها دارند. در طی درمان با رژیم غذایی فاقد گلوتن میزان IgA علیه گلیادین زودتر از IgA علیه اندومیزیوم کاهش می یابد.
پیگیری میزان آنتی بادی نمایانگر میزان تحمل رژیم غذایی توسط بیمار است و از 6 تا 12 ماه پس از آغاز درمان کاهش میزان آنتی بادی مشهود خواهد بود و پیگیری هر 6 ماه یکبار ادامه خواهد یافت. در اغلب مطالعات از میان آزمایشات دیگر آزمایش IgA علیه ترانس گلوتامیناز بافتی(tTG ) حساسیت و ویژگی بالای 95% داشته اند.
یعنی 95% بیماران آزمایششان مثبت میشود و 95% از افرادی که آزمایششان مثبت است واقعا بیمار هستند که این درصد بسیار بالایی از دقت است.
سطح آنتی بادی‌ها معمولا با تغییرات مخاطی همبستگی دارد و بنابراین حساسیت تست در اوایل بیماری کمتر است. در نتیجه، در صورت منفی شدن تست در افراد مشکوک، تکرار تست اهمیت می یابد. آنتی بادی‌ها در اثر رژیم بدون گلوتن ناپدید می شوند.