فقر آهن چیست؟

خون سیالی است اعجاب آور که شادمانه در رگ‌ها  می دود و حیات و زندگی را به تساوی بین همه سلول ها تقسیم می‌کند. سرخی آن پیام آور زندگی و زنده ترین رنگ طبیعت است در نقصان آن حیات پژمرده و با آن زندگی به شکوفه می نشیند. 

خون علاوه بر مواد غذایی و اکسیژن با خود عواطف، احساسات و عشق و گرما را حمل می کند و هر جا که  می رود انرژی را با خود  می  برد. خون شامل دو قسمت است:

1) مایع که همان سرم یا پلاسما است و سلول‌های خونی که گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها هستند.

2) گلبول‌های سفید برای دفاع در مقابل عوامل بیگانه مثل میکروب‌ها و ویروس‌ها .. وارد عمل می شوند. 

پلاکت‌ها برای جلوگیری از خونریزی لازم هستند. گلبول‌های قرمز اکسیژن و مواد غذائی را به سلول‌ها می‌رساند. در درون گلبول قرمز هموگلوبین قرار دارد و برای حمل اکسیژن لازم و ضرروری است.در کم خونی(آنمی) تعداد گلبولهای قرمز و هموگلوبین پائین تر از حد نرمال است. 

علائم کم خونی چیست؟ 

 رنگ پریدگی(صورت، لب‌ها، ناخن) تاری دید، خستگی، بی خوابی، کاهش نبض، تندی ضربان قلب و گاهی اسپاسم عضلانی از علائم کم خونی می باشد. 

 کم خونی ها بر حسب علت به وجود آورنده به چهار دسته تقسیم می شوند: 

 1- کم خونی های ناشی از خونریزی که معمولا به دنبال خونریزی های شدید در صدمات  و جراحی ها به وجود می آید.

 2- کم خونی مگالوبلاستیک: در این نوع کم خونی گلبول‌های قرمز بزرگ می شوند این آنمی ناشی از کمبود ویتامین B12، اسید فولیک و یا  به علت مشکلات خاص معده است

3- کم خونی آپلاستک: در افرادی که در معرض اشعه گاما قرار می گیرند، مغز استخوان عملکرد طبیعی اش را از دست می دهد و قادر به تولید سلولهای خونی نیست.

4- کم خونی فقر آهن در این نوع کم خونی سلول‌های خونی کوچک و مقدار هموگلوبین درون آنها کاهش می یابد.

این نوع کم خونی ناشی ازخونریزی های پنهان و دریافت ناکافی آهن در رژیم غذایی است با توجه به عنوان کم خونی های موجود نقش مداخلات تغذیه ای در پیشگیری و درمان کم خونی ها بیشتر به کم‌خونی های فقر آهن و مگالوبلاستیک مربوط می شود.

فقر آهن شایع ترین کم خونی است بر طبق آمار در ایران 33٪ کودکان زیر دو سال 26٪ کودکان تا 6 سال 23 ٪  دختران و پسران نوجوان 43٪ زنان بار دار کشور مبتلا هستند.

کمبود آهن در کودکان زیر 2سال

در سال‌های اول و دوم زندگی که رشد جسمی و تکامل مغزی کودک سریع است نیاز به آهن افزایش می یابد کودکانی که از شیر مادر تغذیه  نمی شوند احتمال ابتلاء به کم خونی فقر آهن دارند آهن شیر مادر از جذب بالایی برخوردار است هر چند کافی نیست. اگر تغذیه کمکی در زمان مقتضی و با غذای مناسب شروع نشود عامل بروز کم خونی در کودکان خواهد بود.

کم خونی فقر آهن در نوجوانان

در دوران بلوغ به دلیل جهش رشد، نیاز دختران و پسران نوجوان به آهن افزایش می یابد. همچنین در دختران علاوه بر رشد به علت شروع عادت ماهیانه و از دست دادن خون، کم خونی فقر آهن از پسران شایع تر است.

کم خونی در این دوران سبب می شود که نوجوان علاوه بر بی‌اشتهایی و بی‌‎حوصلگی همیشه احساس خستگی و ضعف داشته باشد و دچار افت تحصیلی شود.

کم خونی در خانم‌های باردار 

کمبودآهن در مادران بار دار با تاخیر رشد جنین، تولد نوزاد کم وزن همراه است. در دوران بار داری احتیاج به آهن در سه ماهه دوم و سوم افزایش یافته و به بالاترین میزان می‌رسد.

   
توجه: زیاده روی در استفاده از مکمل های آهن خطراتی مانند ابتلاء به بیماری‌های قلبی و کبدی دارد بنابراین قبل از اقدام به استفاده از مکمل های آهن حتما به پزشک خود مراجعه و برای انجام آزمایش خون CBC و آهن اقدام كنيد.

تهیه کننده : دکتر مینا علیمحمدیان