پنل بیماری های گوارشی

بیماری های دستگاه گوارش

GERD(Gastro esophageal reflux disease)، اسهال و سرطان کولون و مقعد نمونه هایی از بیماری های گوارشی هستند. هنگام معاینه، برخی از بیماری ها هیچ مشکلی در دستگاه گوارش نشان نمی دهند، اما برخی علائم و همچنین بی نظمی های قابل مشاهده‌ای در دستگاه گوارش ایجاد می کنند. بیشتر بیماری های دستگاه گوارش قابل پیشگیری و یا درمان هستند.

بیماری های گوارشی چیست؟

بیماری های دستگاه گوارش بیماری هایی هستند که بر دهان تا مقعد تأثیر می گذارند. دو نوع بیماری گوارشی وجود دارد: عملکردی و ساختاری

بیماری های عملکردی دستگاه گوارش 

بیماری های عملکردی آن دسته از بیماری هایی هستند که دستگاه گوارش در هنگام معاینه طبیعی به نظر می رسد، اما مواد غذایی در سیستم گوارشی به درستی حرکت نمی کنند. این دسته شایع ترین مشکلاتی هستند که بر دستگاه گوارش (از جمله کولون و رکتوم) تأثیر می گذارند. یبوست، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، حالت تهوع، مسمومیت غذایی، نفخ، GERD و اسهال نمونه های رایجی از این دسته هستند.

عوامل زیادی ممکن است دستگاه گوارش و حرکت مواد در آن را (توانایی در ادامه حرکت) بر هم بزند، از جمله:

• خوردن یک رژیم غذایی کم فیبر

• ورزش نکردن کافی

• سفر یا تغییرات دیگر در روال روزمره 

• خوردن مقادیر زیاد لبنیات

• استرس

• مقاومت در برابر میل به اجابت مزاج، احتمالاً به دلیل هموروئید

• استفاده بیش از حد از داروهای ضد اسهال که به مرور زمان حرکات ماهیچه های روده را ضعیف می کنند.

• مصرف داروهای ضد اسید حاوی کلسیم یا آلومینیوم

• مصرف برخی داروها (به ویژه داروهای ضد افسردگی، قرص های آهن و داروهای مسکن قوی مانند مواد مخدر)

• بارداری

بیماری های ساختاری دستگاه گوارش 

بیماری های ساختاری دستگاه گوارش بیماری هایی هستند که روده شما در معاینه پزشکی غیر طبیعی به نظر می رسد و همچنین عملکرد درستی ندارد. گاهی اوقات، برخی از ناهنجاری های ساختاری نیاز به جراحی دارند.

نمونه‌های رایج بیماری‌های ساختاری دستگاه گوارش شامل تنگی روده، هموروئید، بیماری دیورتیکولار(شکل گیری چند حفره کوچک یا همان دیورتیکول در جدار داخلی روده)، پولیپ روده بزرگ، سرطان روده بزرگ و بیماری التهابی روده است.

. یبوست

یبوست، که یک مشکل عملکردی است، اجابت مزاج را برای شما سخت می کند، مدفوع به ندرت دفع می‌شود(کمتر از سه بار در هفته) یا دفع به صورت ناقص است. یبوست معمولاً به دلیل ناکافی بودن مواد خام یا فیبر در رژیم غذایی یا اختلال در برنامه معمول یا رژیم غذایی شما ایجاد می شود.

یبوست باعث می شود اجابت مزاج همراه با فشار باشد. ممکن است باعث مدفوع کوچک و سفت و گاهی اوقات مشکلات مقعدی مانند شقاق و هموروئید شود. یبوست به ندرت نشانه ابتلا به بیماری جدی است.

روش های پیشنهادی درمان یبوست عبارتند از:

• مقدار فیبر و آب را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.

• به طور منظم ورزش کنید و شدت تمرینات خود را در حد تحمل افزایش دهید.

اگر این روش های درمانی موثر واقع نشد، می توانید از ملین ها استفاده کنید. در مصرف ملین ها طبق توصیه پزشک عمل کنید.

سندرم روده تحریک پذیر(IBS)

سندرم روده تحریک پذیر(همچنین به آن کولون اسپاستیک، کولون تحریک پذیر، IBS یا معده عصبی نیز گفته می شود) یک وضعیت عملکردی است که در آن عضلات کولون شما بیشتر یا کمتر از حالت عادی منقبض می شوند. برخی از غذاها، داروها و استرس از عواملی هستند که می توانند باعث سندروم IBS شوند.

علائم سندروم روده تحریک پذیر

• درد و گرفتگی شکم

• نفخ

• تغییر در عادات اجابت مزاج مانند مدفوع سفت‌، شل‌

• یبوست متناوب و اسهال  

درمان سندروم روده تحریک پذیر

برای درمان سندروم روده تحریک پذیر بهتر است کارهای زیر را انجام دهید.

 • اجتناب از مصرف کافئین بیش از حد

• افزایش فیبر در رژیم غذایی

• نظارت بر اینکه کدام غذاها باعث تحریک IBS شما می شود (و اجتناب از این غذاها)

• به حداقل رساندن استرس یا یادگیری روش های مختلف برای مقابله با استرس

• مصرف داروهایی که توسط پزشک شما تجویز شده است

• جلوگیری از کم آبی بدن، و آبرسانی مناسب در طول روز

• استراحت/خواب با کیفیت بالا

هموروئید چیست؟

هموروئید وریدهای گشاد شده در کانال مقعدی و یک بیماری ساختاری است. هموروئید رگ های خونی متورمی است که دهانه مقعد شما را می پوشاند. این بیماری به دلیل فشار زیاد مزمن ناشی از زور زدن در طول اجابت مزاج، اسهال مداوم یا بارداری ایجاد می شود. دو نوع هموروئید وجود دارد: داخلی و خارجی.

هموروئید داخلی

هموروئید داخلی رگ های خونی در قسمت داخلی دهانه مقعد شما هستند. وقتی در اثر زور زدن به داخل مقعد می‌افتند، تحریک می‌شوند و شروع به خونریزی می‌کنند. در نهایت، هموروئید داخلی می تواند به اندازه ای پایین بیفتد که از مقعد خارج شود.

درمان هموروئید داخلی

• بهبود عادات روده (مانند پرهیز از یبوست، فشار ندادن در حین اجابت مزاج)

• پزشکان  با استفاده از تکنیک های جراحی Rubber band Ligation برای از بین بردن عروق استفاده می‌کنند. در این روش یک حلقه لاستیکی به دور پایه هموروئید انداخته می‌شود. حلقه از گردش خون جلوگیری می‌کند و هموروئید بعد از چند روز دفع می‌شود

• پزشکان می توانند عروق را با جراحی خارج کنند. جراحی فقط برای تعداد کمی از افراد مبتلا به هموروئید بسیار بزرگ، دردناک و مداوم مورد نیاز است.

هموروئید خارجی

هموروئید خارجی سیاهرگ هایی هستند که درست زیر پوست در قسمت بیرونی مقعد قرار دارند. گاهی اوقات پس از ایجاد فشار هنگام دفع، وریدهای هموروئیدی خارجی می ترکند و لخته خون زیر پوست ایجاد می شود. به این وضعیت بسیار دردناک "pile" می گویند. درمان شامل برداشتن لخته و ورید تحت بی‌حسی موضعی و/یا برداشتن خود هموروئید است. 

شقاق مقعد چیست؟

شقاق مقعدی نیز یک بیماری ساختاری است. شقاق شکاف یا ترک در پوشش دهانه مقعد شما است. شایع ترین علت شقاق مقعدی دفع مدفوع بسیار سفت یا آبکی است. ترک در پوشش مقعد، عضلات زیرینی را که عبور مدفوع از مقعد و خارج از بدن را کنترل می کنند، آشکار می کند.

شقاق مقعدی یکی از دردناک ترین مشکلات گوارشی است زیرا در آن محل اعصاب فراوانی وجود دارد و در هنگام دفع و بعد از آن، تحریک و دچار سوزش می شود. 

درمان اولیه برای شقاق مقعدی شامل داروهای ضد درد، فیبر غذایی برای کاهش مدفوع حجیم و بزرگ و نشستن در چند اینچ آب گرم است. اگر این درمان ها درد شما را تسکین ندهد، ممکن است برای ترمیم عضله اسفنکتر به جراحی نیاز باشد.

آبسه پری آنال

آبسه های پری آنال که یک بیماری ساختاری است، زمانی رخ می دهد که غدد ریز مقعدی که در قسمت داخلی مقعد باز می شوند، مسدود شوند و باکتری هایی که همیشه در این غدد وجود دارند باعث عفونت شوند. هنگامی که چرک ایجاد می شود، آبسه ایجاد می شود. درمان شامل تخلیه آبسه، معمولاً تحت بی‌حسی موضعی در مطب توسط پزشک انجام می شود.

فیستول مقعدی

فیستول مقعدی  نیز یک بیماری ساختاری است و اغلب به دنبال تخلیه آبسه، یک مسیر لوله مانند غیر طبیعی از کانال مقعد به سوراخی در پوست نزدیک دهانه مقعد ایجاد می شود. مواد زائد بدن که از کانال مقعدی شما عبور می کنند از طریق این کانال کوچک منحرف می شوند و از طریق پوست خارج می شوند و باعث خارش و تحریک می شوند.

تخلیه فیستول همچنین باعث درد و خونریزی می شود. فیستول ها به ندرت خود به خود بهبود می یابند و معمولاً برای تخلیه آبسه و "بستن" فیستول به جراحی نیاز دارند.

سایر عفونت های پری مقعدی

گاهی اوقات غدد پوستی نزدیک مقعد شما عفونی می‌شوند و نیاز به تخلیه دارند، مانند بیماری های ساختاری. درست در پشت مقعد، آبسه هایی می توانند تشکیل شوند که حاوی یک دسته کوچک مو در پشت لگن هستند (به نام کیست پیلونیدال). بیماری های مقاربتی که می توانند بر مقعد تأثیر بگذارند عبارتند از: 

 • زگیل مقعدی 

• تبخال 

 • ایدز 

 • کلامیدیا 

• سوزاک

بیماری دیورتیکولار

بیماری ساختاری دیورتیکولار وجود بیرون زدگی های کوچک (دیورتیکول) در دیواره عضلانی روده بزرگ است که در نواحی ضعیف روده ایجاد می شود. آنها معمولا در کولون سیگموئید، ناحیه پرفشار پایین روده بزرگ رخ می دهند.

بیماری دیورتیکولار بسیار شایع است و در 10 درصد افراد بالای 40 سال و در 50 درصد افراد بالای 60 سال در جوامع غربی رخ می دهد. این بیماری اغلب به دلیل کم بودن مقدار زیاد فیبر در رژیم غذایی ایجاد می شود. دیورتیکولوز گاهی اوقات می تواند به دیورتیکولیت پیشرفت کند.

عوارض بیماری دیورتیکول در حدود 10 درصد از افراد مبتلا به بیرون زدگی رخ می دهد که شامل عفونت یا التهاب (دیورتیکولیت)، خونریزی و انسداد هستند. درمان دیورتیکولیت شامل درمان یبوست و گاهی اوقات در صورت شدید بودن آنتی بیوتیک است. جراحی به عنوان آخرین راه حل در افرادی که عوارض قابل توجهی دارند با برداشتن بخش درگیر روده بزرگ بیمار صورت می گیرد.

پولیپ روده بزرگ و سرطان

هر ساله 130000 آمریکایی به سرطان کولورکتال، دومین نوع شایع سرطان در ایالات متحده، مبتلا می شوند. خوشبختانه با پیشرفت هایی که در زمینه تشخیص و درمان به موقع انجام شده است، سرطان کولورکتال(کولون و مقعد) یکی از قابل درمان ترین اشکال این بیماری است. با استفاده از انواع تست های غربالگری، می توان از مدت ها قبل از بروز علائم، اقدام به پیشگیری، تشخیص و درمان کرد.

اهمیت غربالگری

تقریباً همه سرطان‌های روده بزرگ به صورت پولیپ، رشد خوش‌خیم(غیر سرطانی) در بافت‌های پوشاننده روده بزرگ و راست روده شروع می‌شوند. سرطان زمانی ایجاد می‌شود که این پولیپ‌ها رشد کرده و سلول‌های غیرطبیعی ایجاد می‌شوند و شروع به حمله به بافت اطراف می‌کنند.

برداشتن پولیپ ها می تواند از پیشرفت سرطان روده بزرگ جلوگیری کند. تقریباً تمام پولیپ‌های پیش سرطانی را می‌توان بدون درد و با استفاده از یک لوله روشن منعطف به نام کولونوسکوپ برداشت. اگر سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه تشخیص داده نشود، می تواند در سراسر بدن پخش شود. سرطان پیشرفته تر به تکنیک های جراحی پیچیده تری نیاز دارد.

اکثر اشکال اولیه سرطان کولورکتال علائمی ایجاد نمی کنند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، سرطان ممکن است کاملاً پیشرفته باشد. علائم شامل خون روی مدفوع یا مخلوط شدن با آن، تغییر در عادات طبیعی روده، باریک شدن مدفوع، درد شکم، کاهش وزن یا خستگی مداوم است.

بیشتر موارد سرطان کولورکتال به یکی از چهار روش زیر شناسایی می شود:

• با غربالگری افراد در معرض خطر متوسط سرطان کولورکتال که از سن 45 سالگی شروع می شود

• با غربالگری افراد در معرض خطر بالاتر سرطان روده بزرگ (به عنوان مثال، کسانی که سابقه خانوادگی یا سابقه شخصی پولیپ یا سرطان روده بزرگ دارند)

• با بررسی روده در بیماران با علائم

• یافتن تصادفی در یک معاینه معمولی

تشخیص زودهنگام بهترین شانس برای درمان است.

کولیت چیست؟

انواع مختلفی از کولیت وجود دارد که شرایطی است که باعث التهاب روده می شود. این موارد شامل:

• کولیت عفونی

• کولیت اولسراتیو (علت ناشناخته)

• بیماری کرون (علت ناشناخته)

• کولیت ایسکمیک (ناشی از نرسیدن خون کافی به روده بزرگ)

• کولیت پرتویی (پس از رادیوتراپی)

کولیت باعث اسهال، خونریزی مقعدی، گرفتگی شکم و نیاز مکرر و فوری به تخلیه روده می شود. درمان بستگی به تشخیص دارد که با کولونوسکوپی و بیوپسی انجام می شود.

آیا می توان از بیماری های گوارشی پیشگیری کرد؟

بسیاری از بیماری های روده بزرگ و راست روده را می توان با حفظ یک سبک زندگی سالم، انجام عادات خوب روده و غربالگری سرطان پیشگیری کرد یا به حداقل رساند. اگر علائم سرطان روده بزرگ را دارید باید فوراً با پزشک خود مشورت کنید. علائم رایج عبارتند از:

• تغییر در عادات طبیعی روده

• خون در مدفوع یا روی آن که روشن یا تیره است

• دردهای غیرمعمول شکم یا گاز

• مدفوع بسیار باریک

• احساس عدم تخلیه کامل روده پس از دفع مدفوع

• کاهش وزن بی دلیل

• خستگی

• کم خونی (تعداد کم خون)

• انواع دیگر بیماری های گوارشی

سایر بیماری های عملکردی و ساختاری عبارتند از: زخم معده، گاستریت، گاستروانتریت، بیماری سلیاک، بیماری کرون، سنگ کیسه صفرا، بی اختیاری مدفوع، عدم تحمل لاکتوز، بیماری هیرشپرونگ، چسبندگی شکمی، مری بارت، آپاندیسیت، اختلال گوارشی کاذب، آپاندیسیت، سوء هاضمه، سندرم روده کوتاه، بیماری ویپل، سندرم زولینگر-الیسون، سندرم های سوء جذب و هپاتیت.

منبع:
1. https://my.clevelandclinic.org