پارکینسون؛ اولین علائم پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون(Parkinson’s Disease) یا PD، برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون (James Parkinson) در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد و بنابراین نام این بیماری به او تعلق یافت.

این بیماری همان لرزش در وضعیت استراحت است که شیوع آن بیشتر در سنین پیری است اما در جوانان هم دیده می‌شود شیوع آن در تمام مناطق دنیا یکسان است یعنی درصد شیوع بیماری با تغییر در منطقه خیلی فرق نمی‌کند.

بطور کلی این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح کننده ماده‌ای به نام دوپامین (که یک انتقال دهنده عصبی) است رخ می‌دهد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در عقده های قاعده ای مغز موجب علائم ترمور (لرزش بدن)، سفتی عضلات و کندی حرکات میشود.

علائم پارکینسون

پارکینسون بر اساس دو علامت یا بیشتر از چهار علامت اصلی بیماری مشخص می‌شود. ارتعاش و لرزش دست و پا در حالت استراحت، کندی حرکات، سختی و خشک شدن دست و پا و بدن و نداشتن تعادل این چهار علامت اصلی را تشکیل می‌دهند.

در مراحل اولیه بیماری، ارتعاش اندام ملایم و معمولاً در یک طرف بدن وجود دارد و احتیاجی نیز به درمان ندارد اما با پیشرفت بیماری فردی که دست لرزان خود را در جیب یا پشت خود پنهان می‌کند یا چیزی را برای کنترل ارتعاش مدام در دست می‌گیرد، دیگر قادر به پنهان کردن لرزشهای شدید اندام به ویژه به هنگامی که می‌خواهد تمرکز بیشتری به خود دهد نیست.
چهار علامت شایع بیماری ارتعاش دست و پا در حالت استراحت (لرزش بیمار همزمان با ارتعاش دست و پا در حالت استراحت) آرام شدن حرکت (برادیکینسیا/Bradykinesia) سختی حرکت (و خشک شدن) دست و پا یا بدن، تعادل بد (تعادل ضعیف) در حالی که دو یا بیشتر از این علایم در بیمار دیده شود، مخصوصاً وقتی که در یک سمت بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود. تشخیص پارکینسون داده می‌شود مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را نمایان کند.

بیمار ممکن است در اوایل، بیماری را با لرزش دست و پا یا با ضعیف شدن حرکت احساس کند و دریابد که انجام هر کاری بیشتر از حد معمول طول می‌کشد و یا اینکه سختی و خشک شدن حرکت دست و ضعف تعادل را تجربه می‌کند. معمولاً علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن پدیدار می‌شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر هم راه پیدا می‌کنند.

تغییراتی در حالت صورت و چهره روی می‌دهد، از جمله ثابت شدن (fixation) حالت صورت (ظاهراً احساسات کمی بر چهره نمایان می‌شود) و یا حالت خیرگی چشم (به دلیل کاهش پلک زدن).

علاوه بر این‌ها، خشک شدن شانه یا لنگیدن پا در سمت تحت تاثیر قرارگرفته عوارض دیگر این بیماری است. افراد مسن ممکن است نمایان شدن یک به یک این نشانه‌های پارکینسون را به تغییرات افزایش سن ربط بدهند، ارتعاش را به عنوان “لرزش” بدانند، برادیکنسیا را به “آرام شدن عادی” و سفت شدن عضلات را به “آرتروز” ربط بدهند. حالت قوز (stooped) این بیماری را هم خیلی از این افراد به سن یا پوکی استخوان (osteoporosis  ) ربط می‌دهند.

درمان قطعی بیماری پارکینسون

این بیماری درمان قطعی ندارد اما داروهایی برای بهبود و مدیریت شرایط بیمار تجویز میشود. البته نقشکاردرمانی و فیزیوتراپی در این زمینه بسیار زیاد است زیرا مانع پیشرفت بیماری و محدودیت عملکرد می‌شود.

تحقیقات جدید نشان داد خوردن مواد غذایی مانند فلفل و گوجه فرنگی به دلیل داشتن الکالوئیدها که ساختمانی شبیه نیکوتین دارند به کاهش پارکینسون منجر می‌شود. خوردن موادغذایی حاوی (حتی مقدار کم) نیکوتین، مانند فلفل و گوجه فرنگی، ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد.

مصرف سبزیجات به طور کلی خطر ابتلا به بیماری پارکینسون تأثیر نمی‌گذارد، اما مصرف سولاناسه(بادمجان، سیب زمینی) خوراکی -خانواده گیاه گلدار با برخی از گونه‌های تولید غذاهایی که منابع خوراکی از نیکوتین هستند- خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش داده است.

این تحقیقات همچنین نشان داد که فلفل در کاهش بیماری پارکینسون قوی‌تر عمل کرده است. در این مورد سیگار و قلیان که منبع سرشار از نیکوتین هستند کمک قابل توجهی برای پیشگیری از این بیماری می‌کنند. ولی به دلیل خطر ابتلا به بیماری‌های خطر ناک دیگر که توسط سیگار و قلیان در بدن ایجاد می‌شود، استفاده از این دخانیات توصیه نمی‌شود.

علت این اختلال در اغلب موارد ناشناخته است . بعضی موارد آن ناشی از داروهایی نظیر فنوتیازین ها؛ آسیبمغزی ؛ تومورها؛ آنسفالیت پس از آنفلوانزا؛ عفونت با ویروس های دارای رشد آهسته ؛ یا مسمومیت بامونواکسیدکربن (احتمالاً) می باشد.

ژنLRRK2  شایع‌ترین علت ژنتیکی هر دو نوع خانوادگیو غیرقابل پیش‌بینی پارکینسون است. محققین دانشگاه جان هاپکینز به پروتئینی دست یافته‌اند که ممکن است بهترین هدف برای مبارزه با بیماریپارکینسون باشد.

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به پارکینسون

اگرچه عوامل افزایش خطر ناشناخته است و تحقیقات آکادمی در کتاب های مرجع ذکر نشده است ولی در چند سال اخیر تحقیقات مختلف احتمال تاثیر موارد زیر را نشان می دهد لازم به ذکر است این تحقیقات در سال۲۰۰۷میلادی (۱۳۸۶شمسی) انجام شده و درسمینارهای پزشکی و مجلات علمی ارائه شده است:

. حشره کش ها خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهند.

بر اساس گزارش محققان آمریکایی که بر روی۶۰۰بیمار مبتلابه پارکینسون مطالعه کرده بودند، اعلام کردند:حشره کش ها خطر ابتلابه بیماری پارکینسون را افزایش می دهند.محققان آمریکایی پس از مطالعه بر روی۶۰۰بیمار اعلام کردند:افرادی که در معرض حشره کش ها قرار می گیرند۱/۶برابر بیشتر از دیگران در خطرابتلابه پارکینسون قرار دارند.

. مصرف چربی‌های اشباع نشده، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد.

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای چربی‌های اشباع نشده، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد.

رژیم غذایی مدیترانه‌ای که شامل انواع سبزی، میوه و حبوبات است خطر ابتلا به بیماری پارکسیون را کاهش می‌دهد.

یافته‌های جدید محققان نشان می‌دهد افرادی که از رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای چربی‌های اشباع نشده استفاده می‌کنند، ۳۰درصد کمتر از کسانی است که از این رژیم‌های غذایی استفاده نمی‌کنند به بیماری پارکینسون دچار می‌شوند.

این چربی‌های اشباع نشده در رژیم‌های غذایی که شامل انواع سبزی، حبوبات، میوه و روغن‌های گیاهی است یافت می‌شوند.

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی تدریجی است که به وسیله کاهش سلول‌های مغزی تولیدکننده دوپامین‌های شیمیایی به وجود می‌آید. نبود این سلول‌ها منجر به از دست دادن کنترل ماهیچه‌های صاف و لرز‌های غیرقابل کنترل می‌شود

. کمبود اسید فولیک عاملی برای بروز آلزایمر و پارکینسون

آلزایمر، بیماری فراموشی است، بیماری که دراثر آن فرد قدرت تفکرش را از دست داده و نزدیکان خود را بهخاطر نمی آورد و گاهی به دلیل ناتوانی دراستفاده از ذهن می میرد.

طی تحقیقاتی مشخص شد میزان اسید فولیک در خون افراد مبتلا به آلزایمر پائین است و در تحقیق دیگری مشاهده شد مصرف کم سبزیجات سبز رنگ موجب افت اسید فولیک خون و بروز لخته های خونی درمویرگهایمغز و آسیب به بافت مغز می شود که فراموشی را در پی دارد. همچنین کمبود دریافت اسید فولیک به بروز پارکینسون در موشهای تحت بررسی در آزمایشگاه انجامید.

. احتمال ابتلا به پارکینسون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو 

محققان دریافتند احتمال تشخیص پارکینسون در سال‌های بعدی عمر بیماران مبتلا به دیابت نوع دو،82 درصدبیشتر از افراد عادی است.

این خطر برای مردان و زنان مساوی استو مستقل از سایر عوامل خطرزا می‌باشد. دیابت تا حدودی به دلیل ایجاد اضافه وزن خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهد.

داشتن اضافه وزن و انجام ندادن کافی حرکات ورزشی با ابتلا به دیابت نوع دو که شیوع آن در سراسر جهان رو به افزایش است، ارتباط دارد. دیابت می‌تواند به نابینایی، از دست دادن دست و پا، بیماری قلبی و مرگ زودهنگام منجر شود.

جمع بندی

این بیماری در حال حاضر غیرقابل علاج محسوب می گردد. ولی علایم آن با درمان قابل تسکین یا کنترل است. این بیماری طول عمر را چندان کاهش نمی دهد.

تحقیقات علمی علل و درمان این بیماری ادامه دارد و این امید وجود دارد که درمان های مؤثر و نهایتاً علاج برای آن ارائه شود.

تحقیقاتی که به بررسی پیوند بافت جنینی برای درمان این اختلال پرداخته اند نویدبخش درمان مؤثری در آینده بوده‌اند. با این درمان به نظر می رسد سلول های جدید تولیدکننده دوپامین در مغز با پیوند بافتی جنینی تشکیل گردند.
 

تهیه کننده: نیلوفر افشار