7 صبح الی 7 بعدازظهر
روزهای غیر تعطیل
7 صبح الی 6 بعدازظهر
روزهای پنجشنبه
یکشنبه 19 اسفند 1403
پروتئین اپیدیدیم انسانی ۴ یا HE4 در حقیقت گلیکوپروتئینی است که توسط غدد مربوط به دستگاه تناسلی، لوله‌های کلیوی و دستگاه تنفسی تولید می‌شود. یکی از مهمترین مواردی که در آن از آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی استفاده می‌شود بررسی پاسخ به درمان در زنان مبتلا به سرطان تخمدان است که تحت درمان قرار گرفته‌اند.
پروتئین اپیدیدیم انسانی HE4 یک نشانگر زیستی امیدوارکننده در سرطان تخمدان به حساب می‌آید. این پروتئین در بیماری‌های خوش خیم زنان افزایش می‌یابد که این تغییر اساس قرار‌گیری پروتئین اپیدیدیم انسانی به عنوان یک نشانگر زیستی برای نئوپلازی تخمدان است.
تست HE4 می‌تواند به تشخیص و ارزیابی پیشرفت و درمان سرطان‌های تخمدان اپیتلیال کمک کند.
موارد زیادی وجود دارد که ممکن است پزشکان و متخصصان در آن‌ها از ارزیابی پروتئین اپیدیدیم انسانی استفاده کنند. ژن مربوط به پروتئین اپیدیدیم انسانی در تومور‌های بافت‌شناسی سروزی و و اندومتریوئید به خصوص در سرطان تخمدان بیش از حد بیان می‌شود. با این حال این پروتئین اختصاصی سرطان تخمدان نیست.
این پروتئین همچنین در سرطان آندومتر نیز بیش از حد بیان می‌شود و به همین دلیل نیز به عنوان یک مارکر زیستی مؤثر در سرطان‌های آندومتر نیز می‌تواند مورد ارزیابی قرار بگیرد.
همچنین FDA این تست را برای پیگیری درمان و یا عود بیماری در بیماران مبتلا به سرطان‌های اپیتلیال تأیید می‌کند. در میان کاربرد‌های متعدد آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی می‌توان مهمترین کاربرد این تست را در ارتباط با سرطان تخمدان در زنان در نظر گرفت.
جالب است بدانید که آمار‌های مربوط به انجمن سرطان آمریکا (ACS) نشان می‌دهند که خطر ابتلا به سرطان تخمدان در طول زندگی زنان ۱ به ۷۵ است. همچنین سرطان تخمدان به عنوان پنجمین علت شایع مرگ در اثر سرطان شناخته می‌شود. سرطان اپیتلیال تخمدان شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان است که ۸۵ تا ۹۰ درصد سرطان‌های تخمدان را تشکیل می‌دهد.
زمانی که سرطان تخمدان اپیتلیال در یک خانم تشخیص داده می‌شود پزشک متخصص ممکن است مجموعه‌ای از آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی و CA-125 و سایر ارزیابی‌های بالینی را درخواست کند تا بررسی کند که این پروتئین‌ها توسط توده سرطانی تولید می‌شوند یا خیر.
به علاوه انجام این تست‌ها و آزمایش‌ها یک سطح پایه به متخصص ارائه می‌دهد تا در آینده بتواند برای ارزیابی پاسخ به درمان و پیگیری سیر بیماری از آن‌ها استفاده کند. اگر غلظت‌های مورد نظر قبل از درمان افزایش یافته باشند پزشک این تست‌ها را به صورت دوره‌ای تکرار می‌کند تا بر سیر پیشرفت بیماری اشراف کامل داشته باشد.
در صورتی که بیمار مشکوک به بدخیمی توده لگن باشد به احتمال زیاد پزشک مجموعه‌ای از تست CA-125 و HE4 را به عنوان بخشی از محاسبه ROMA درخواست می‌کند تا به تشخیص دقیق بدخیمی کمک کند.
برای انجام آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی به ۱ میلی لیتر از نمونه سرم بیمار نیاز داریم که در لوله‌های دارای درب‌های قرمز یا زرد جمع‌آوری می‌شود. دقت کنید که لوله‌های مورد نظر بهتر است دارای ژل جدا کننده باشند.
نمونه‌های جمع‌آوری شده را می‌توان در یخچال برای مدت زمان ۷ روز و در فریزر برای ۸۴ روز نگهداری کرد. نمونه‌های مربوط به تست HE4 را در صورتی که دارای همولیز باشند می‌توان رد کرد اما وجود لیپمیک یا ایکتروس نمونه را رد نمی‌کند و می‌توان آن را قبول کرد.
این آزمایش به آمادگی خاصی نیاز ندارد و بیمار به شرایط خاصی قبل از انجام آزمایش نیاز ندارد.
جمع‌آوری نمونه به صورت آزمایش خون انجام می‌شود که در مرحله بعدی سرم از نمونه جداسازی می‌شود و برای انجام آزمایش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگرچه اندازه‌گیری پروتئین اپیدیدیم انسانی در کیس‌های سرطان تخمدان می‌تواند مؤثر باشد، اما این پروتئین اختصاصی نیست. این به این معنا است که مقادیر کمی از HE4 می‌تواند توسط بافت‌های طبیعی در سرتاسر بدن تولید شود و افزایش یا کاهش خفیف این پروتئین در افراد می‌تواند در افراد با شرایط دیگر که به سرطان مبتلا نیستند نیز دیده شود.
به همین دلیل نیز از آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی HE4 به عنوان یک تست غربالگری برای زنان بدون علامت استفاده نمی‌شود. همچنین این تست برای نظارت بر سرطان‌های اپیتلیال مخاطی تخمدان یا تومور‌های سلول زایای مورد استفاده قرار نمی‌گیرد زیرا به ندرت در این سرطان‌ها افزایش می‌یابد.
یکی از مواردی که در موارد نادری ممکن است اتفاق بیفتد تداخل ناشی از تیتر‌های بسیار بالای آنتی‌بادی‌ها در واکنشگر‌های اختصاصی آنالیت‌ها است. در صورتی که نتیجه این تست با تظاهرات بالینی فرد مرتبط نباشد باید در نتایج تست این مورد را در نظر گرفت.
مقدار نرمال پروتئین اپیدیدیم انسانی بسته به سن متفاوت است و به طور میانگین مطابق زیر است.
با این حال محدوده مرجع و واحد گزارش دهی نتیجه می‌تواند بر اساس کیت‌های مورد استفاده و آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد. به همین دلیل نیز به طور کلی توصیه می‌شود که آزمایش‌های مربوطه در یک آزمایشگاه انجام شوند تا تداخلات تا حد ممکن کاهش پیدا کنند.
Roma در واقع یک شاخص پیش‌بینی بر اساس لگاریتم‌های طبیعی مقادیر HE4 و CA 125 است که می‌تواند به پیش‌بینی شانس ابتلا به سرطان تخمدان در زنان کمک کند. مقادیر این الگوریتم در بین زنان یائسه و غیر یائسه متفاوت است.
ROMA قدرت تشخیصی بسیار زیادی دارد و می‌تواند در تشخیص بسیاری از بیماری‌های خوش خیم و بدخیم تخمدان موثر باشد. ROMA نه تنها می‌تواند در تشخیص بسیار حائز اهمیت باشد بلکه می‌تواند در پیگیری پیشرفت و درمان سرطان نیز بسیار مؤثر باشد.
سرعت بالای عود سرطان تخمدان و نیاز به روش‌های مانیتورینگ درمان باعث افزایش نیاز به تست‌هایی مانند تست HE4 شده است. ROMA در سال ۲۰۱۱ توسط FDA تایید شد. حساسیت ۹۳. ۵٪ و ویژگی ۷۴. ۹٪ برای ROMA در ۴۷۲ زن که برای توده آدنکس تخمدان ارزیابی شده بودند گزارش شده است.
به طور معمول افرادی که سرطان تخمدان اپیتلیال در آن‌ها تشخیص داده می‌شود قبل از شروع به درمان و پس از آن به صورت دوره‌ای این آزمایش را انجام می‌دهند.
روش سنجش پروتئین اپیدیدیم انسانی ۴(HE۴) یک روش ایمونواسی الکتروکمی لومینسانس ساندویچی است که از یک آنتی‌بادی اختصاصی HE۴ مونوکلونال بیوتینیله و یک آنتی‌بادی اختصاصی HE۴ مونوکلونال با کمپلکس روتنیم استفاده می‌کند. HE۴ در نمونه با آنتی‌بادی اختصاصی HE۴ بیوتینیله شده(موش) و آنتی‌بادی مونوکلونال اختصاصی HE۴(موش) که با روتنیوم برچسب‌گذاری شده است واکنش می‌دهد و یک کمپلکس ساندویچی را تشکیل می‌دهد.
ریز ذرات پوشش داده شده با استرپتاویدین اضافه می‌شوند و مخلوط به داخل سلول اندازه‌گیری آسپیره می‌شود که در آن ریز ذرات به صورت مغناطیسی روی سطح الکترود جذب می‌شوند. سپس مواد غیر متصل حذف می‌شوند. اعمال ولتاژ به الکترود باعث القای انتشار نورتابی شیمیایی می‌شود که سپس با استفاده از منحنی کالیبراسیون مقدار HE۴ در نمونه بیمار اندازه‌گیری می‌شود.
در آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی HE4 پروتئین اپیدیدیم انسانی در خون اندازه‌گیری می‌شود. همان طور که گفتیم این پروتئین یکی از مارکر‌های تومور است که توسط اکثریت سلول‌های سرطانی تخمدان اپیتلیال تولید می‌شود و اندازه‌گیری آن می‌تواند در تشخیص و پیگیری درمان این بیماری مفید واقع شود.
همان طور که گفتیم آزمایش HE۴ برای سرطان‌های غیر اپیتلیال کاربرد خاصی ندارد و افزایش پیدا نمی‌کند. به همین دلیل نیز از این تست فقط در تشخیص و درمان سرطان‌های تخمدان اپی تلیال استفاده می‌شود.
با توجه به نتیجه‌های مختلفی که از آزمایش پروتئین اپیدیدیم انسانی به دست می‌آید تفسیر‌های مختلفی از این آزمایش حاصل می‌شود که به شرح زیر هستند.
در صورتی که فردی مبتلا به سرطان تخمدان تشخیص داده شود ولی میزان HE۴ پایه در او طبیعی باشد از این مارکر برای سرطان او استفاده‌ای نمی‌شود. در واقع پروتئین اپیدیدیم انسانی در این افراد فاقد ارزش است.
در صورتی که میزان این پروتئین در خون افراد مبتلا به سرطان تخمدان افزایش پیدا کند می‌توان از پروتئین اپیدیدیم انسانی به عنوان یک مارکر مفید استفاده کرد. حال در صورتی که پس از شروع درمان سطح این مارکر‌ها در فرد کاهش یابد می‌توان گفت درمان بر روی فرد موفق بوده است و اصطلاحاً جواب داده است.
در صورتی که سطح این مارکر‌ها در خون افراد افزایش پیدا کرده باشد و پس از درمان ثابت بماند یا افزایش بیشتری پیدا کند درمان مورد نظر مؤثر نبوده است. به علاوه افزایش سطح این مارکر‌ها پس از درمان می‌تواند نشانه‌ای از عود بیماری باشد.
| روش انجام | CLIA |
|---|---|
| نحوه انجام | Automation |
| رفرانس رنج | Females,Healthy Subjects : Premenopausal women 0-70(95.7%),70.1-140(2.9%), 140.1-500(1.4%) Postmenopausal women 0-70(81.6%),70.1-140(13.7%), 140.1-500(4.7%) |
| نوع نمونه | سرم یا پلاسما |
| معیار رد نمونه | همولیز، ایکتر، لیپمیک |
| مقدار نمونه | 1ml |
| شرایط نگهداری نمونه قبل از انجام آزمایش | 4 روز در دمای یخچال و برای نگهداری طولانی تر در فریز |
| شرایط ارسال نمونه | در دمای یخچال یا فریز |
| جوابدهی | یک روز بعد |
| نگهداری نمونه پس از انجام آزمایش | دو هفته در دمای فریز |
جمع‌بندی
پروتئین اپیدیدیم انسانی یکی از مارکر‌هایی است ک در سرطان‌هایی مانند سرطان تخمدان افزایش پیدا می‌کند و می‌توان از آن برای مواردی مانند تشخیص این سرطان و روند پیشرفت و سیر آن و همچنین ارزیابی پاسخ به درمان استفاده کرد. پزشک متخصص ممکن است بنابر صلاحدید خود مجموعه‌ای از تست‌ها از جمله تست پروتئین اپیدیدیم انسانی را برای بیمار در نظر بگیرد. شما هم بهتر است این تست را در یک آزمایشگاه معتبر مانند آزمایشگاه مرکزی فردیس انجام دهید.
مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)
خیر زیرا تست HE4 به تجهیزات اختصاصی زیادی نیاز دارد که در حال حاضر به طور گسترده‌ای در دسترس قرار ندارد و در بسیاری از موارد لازم است نمونه‌های شما به آزمایشگاه‌های مرجع فرستاده شود.
با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده تا به حال در حال حاضر از پروتئین اپیدیدیم انسانی به عنوان یک مارکر کمکی و در کنار CA125 استفاده می‌شود. با این حال اطلاعات بیشتر می‌تواند در آینده باعث شود از این پروتئین به صورت جداگانه نیز استفاده شود.
خیر. همان طور که در بالا اشاره کردیم پروتئین اپیدیدیم انسانی HE۴ فقط در سرطان‌های تخمدان اپیتلیال می‌تواند به عنوان یک مارکر مفید مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین اگر مبتلا به سرطان تخمدان غیر اپیتلیالی باشد به احتمال زیاد پزشک آزمایش HE ۴ را در نظر نخواهد گرفت.
ارسال نظر