تب چند درجه باعث تشنج می‌شود؟

در صورت وقوع تشنج ناشی از تب چه باید کرد؟

بالا رفتن ناگهانی تب(از 38.9 به 40.5 درجه سانتی گراد) ممكن است سبب تشنج شود. در بیشتر موارد، "تشنج ناشی از تب" بی خطر است ولی این از اهمیت موضوع كم نمی كند و باید به آن توجه كافی كرد. در صورتی‌كه كودك به چنین تشنجی دچار شد(تنفس كودك سنگین می شود، آب دهانش راه می افتد، سیاهی چشم هایش بالا می رود، و یا دست و پایش بشدت تكان می خورد)، بلافاصله او را به پشت یا به پهلو و دور از اجسام سخت و تیز بخوابانید.

سر كودك را به آرامی به یك طرف برگردانید تا استفراغ یا بزاق به‌راحتی از دهانش خارج شود. مطمئن شوید چیزی در دهانش نیست و تا زمانی هم كه در حال تشنج است چیزی در دهانش نگذارید.

سعی كنید مدت زمان طول كشیدن تشنج را بخاطر بسپارید. این نوع تشنج ها معمولاً بین ده ثانیه تا سه یا چهار دقیقه طول می كشند.

وقتی تشنج تمام شد سعی كنید درجه حرارت بدن كودك را پایین بیاورید تا مانع بروز تشنج های بعدی شوید. اگر كودك هوشیار است می توانید به او استامینوفن كودكان(در صورتی‌كه بزرگتر از 6 ماه است ایبوپروفن كودكان) بدهید. لباس های كودك را در آورید و او را با آب ولرم پاشویه كنید. اگر كودك هوشیار است و میتواند چیزی بخورد به او شیر سینه یا شیر خشك بدهید .

حتی اگر تشنج خفیف باشد یا فقط چند ثانیه طول كشیده باشد با پزشك خود تماس بگیرید و در صورت لزوم كودك را نزد او ببرید. اگر در زمان تشنج، رنگ كودك به آبی متمایل شد و بیشتر از چند دقیقه تكان های شدید داشت یا بعد از تشنج در نفس كشیدن مشكل داشت یا یك ساعت بعد از تشنج هنوز هم بی حال و خواب آلوده بود به اورژانس اطفال مراجعه كنید. 

چرا تب كودک بعد از پایین آمدن دوباره بر می گردد؟

تا زمانی كه عفونت برطرف نشود كودك تب می كند و این مسئله ممكن است 2 تا 3 روز طول بكشد. بعضی عفونت ها نظیر آنفولانزا، ممكن است 5 تا 7 روز طول بكشد. اگر كودك آنتی بیوتیك می گیرد ممكن است 48 ساعت طول بكشد تا تب پایین بیاید.داروهای تب‌بر درجه حرارت بدن را موقتاً پایین می‌آورند ولی تأثیری بر عفونت ندارند.

علت تب بدون علامت در کودکان

در صورتی‌كه كودك تب داشته باشد ولی علایم دیگری نظیر آبریزش بینی، سرفه، استفراغ، یا اسهال نداشته باشد تشخیص می‌تواند مشكل شود. بعضی عفونت‌های ویروسی نظیر Roseola(جوش های قرمز پوستی) سبب ایجاد سه روز تب بالا و متعاقب آن جوش‌های صورتی كم رنگ بر روی پوست تن می شوند.

عفونت‌های جدی‌تر نظیر مننژیت(التهاب پرده های نخاع)، عفونت های ادراری، یا باكتریمی(وجود باكتری در خون) نیز ممكن است سبب تب بالا بدون علائم دیگر شوند. در صورتی‌كه كودكتان تب بالا بدون علائم دیگر دارد به پزشك مراجعه كنید.

تب، واکنش دفاعی بدن و علامت یک بیماری است و در واقع بیماری به حساب نمی‌آید، تب ممکن است به دلایل مختلف عفونی یا غیرعفونی ایجاد شود و در کودکان می‌تواند علامت بیماری مهمی باشد، بخصوص در مواردی که تب طول بکشد یا تکرار شود، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

با توجه به این‌که بچه‌ها قادر نیستند وضعیت جسمی خود را به خوبی توصیف کنند، شاید تشخیص تب داشتن یا نداشتن کودک، برای پدر و مادر کاری دشوار باشد. معمولا دقیق‌ترین راه برای تشخیص تب، اندازه‌گیری درجه حرارت بدن کودک توسط دماسنج است.

روش اندازه گیری دمای بدن کودکان 

راه‌های اندازه‌گیری درجه حرارت در کودکان عبارت است از راه مقعدی، زیرزبانی، زیربغلی و گوشی. البته باید توجه داشت دماسنج‌هایی که به صورت نواری هستند و روی پیشانی کودک قرار می‌گیرند، دقیق نیستند.

در صورتی که تب پس از 24 ساعت در کودکان زیر دو سال یا 72 ساعت برای کودکان بالای دو سال ادامه پیدا کند،حتی اگر هیچ علامت خطر دیگری وجود نداشته باشد، حتما باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کرد.

درجه حرارت بدن هنگام تب، تحت نظارت مرکز کنترل حرارت در مغز است و به همین دلیل معمولا به مرز خطرناک نمی‌رسد. با این حال در بعضی از بیماران مانند کودکانی که به بیماری‌های مزمن قلبی یا ریوی، صرع و بیماری‌های متابولیک مبتلا هستند یا کودکانی که سابقه تب و تشنج دارند، افزایش درجه حرارت بدن ممکن است باعث تشدید بیماری زمینه‌ای شود یا بیماری زمینه‌ای را از حالت کنترل شده خارج کند .

تب در ماه اول تولد می‌تواند دلایل جدی و خطرناکی داشته باشد. همچنین علائم همراه با تب مثل خواب‌آلودگی و کاهش سطح هوشیاری، استفراغ‌های مکرر، عدم توانایی در خوردن غذا یا ضایعات پوستی نیز برای تعیین میزان وخامت بیماری مولد تب، کمک‌کننده هستند. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

شاید این سوال بسیاری از پدر و مادرها باشد، این‌که چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود و چه هنگام می‌توانند منتظر بمانند تا وضعیت کودک بهبود یابد؟ زمان مراجعه به پزشک، به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، درجه حرارت بدن و علائم همراه بستگی دارد. 

 هنگامی که کودک کمتر از سه ماه سن دارد و درجه حرارت مقعدی او 38 درجه سانتی‌گراد یا بیشتر است یا زمانی که سنش بیشتر از سه ماه و درجه حرارت مقعدی‌اش 39 درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد، باید به پزشک مراجعه کرد. 

 همچنین در صورتی که سن کودک بیش از سه ماه و درجه حرارت مقعدی کمتر از 39 درجه سانتیگراد باشد، ولی تب با علائمی مانند امتناع از خوردن غذا، استفراغ یا اسهال مکرر، ظهور علایم کم‌آبی مثل کاهش میزان ادرار یا عدم وجود اشک هنگام گریه همراه باشد، نیز باید سریعا به پزشک مراجعه کرد. 

 وجود علائمی مانند گلودرد یا درد گوش، تب‌های تکرارشونده، حتی به مدت چند ساعت در هر مرتبه تب، همراهی تب با بیماری زمینه‌ای مزمن، همراهی با ضایعات پوستی یا علایم ادراری نیز از دیگر شرایطی است که مراجعه فوری به پزشک را ضروری می‌سازد.

به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک از آسپیرین برای کاهش درجه حرارت بدن استفاده کرد، چون این دارو می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی برای کودک داشته باشد.

همچنین بی‌قراری یا گریه شدید و غیرقابل کنترل، کاهش سطح هوشیاری یا خواب‌آلودگی، بروز هرگونه ضایعه پوستی جدید بخصوص دانه‌های بنفش‌رنگ که مثل کبودی به نظر می‌رسد، کبودی لب‌ها و زبان یا ناخن، سردرد شدید، تنفس سخت، تشنج، دل‌درد و آبریزش از دهان به دلیل عدم توانایی در بلع بزاق از موارد حادی هستند که باید فوری به نزد پزشک رفت.

 اقداماتی که قبل مراجعه به پزشک باید انجام دهید

قبل از مراجعه به پزشک، لباس و پوشش کودک را کم و درجه حرارت محیط را کنترل کنید، طوری که هوا نه خیلی گرم باشد و نه سرد. در ضمن چون کودک هنگام تب، مقدار زیادی آب از دست می‌دهد، به او مقادیر زیادی مایعات بدهید. 

 بسیاری از عوامل بیماری‌زای عفونی با افزایش درجه حرارت بدن از بین می‌روند و به همین دلیل نباید این گونه فرض کرد که همه تب‌ها را باید پایین آورد.

اگر تب باعث بی‌حالی یا بی‌قراری کودک شود، یا به دلایلی که گفته شد افزایش درجه حرارت بدن برای بیمار مضر باشد، باید درجه حرارت بدن را کاهش داد. تا قبل از مراجعه به پزشک می‌توان با توجه به سن و وزن کودک، به مقدار مناسب از داروهای تب‌بر استفاده کرد.

یکی از این داروها استامینوفن است، اما به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک از آسپیرین برای کاهش درجه حرارت بدن استفاده کرد، چون این دارو می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی برای کودک داشته باشد. به هیچ‌وجه نباید بدون مراجعه به پزشک به کودکان زیر دو ماه، دارو داد.

یکی از راه‌هایی که برای پایین آوردن درجه حرارت بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش تن‌شویه (مثل پاشویه) است، ولی باید توجه داشته باشید تن‌شویه هنگامی توصیه می‌شود که درجه حرارت بدن کودک بسیار بالا بوده و با استفاده از داروهای تب‌بر، به اندازه کافی پایین نیامده باشد.

برای جلوگیری از احساس ناراحتی و لرز، باید روش پاشویه را نیم تا یک ساعت بعد از استفاده از داروی تب‌بر و با آبی که کمی از درجه حرارت دست مادر خنک‌تر است، استفاده کرد.

برای تن‌شویه نیازی به افزودن موادی مانند نمک یا الکل نیست. اضافه کردن الکل به آب کاری خطرناک است، چون از طریق پوست جذب شده و موجب مسمومیت کودک می‌شود.

بنابراین روش صحیح تن‌شویه به این شکل است که یا با استفاده از آب ولرم کودک را حمام نمایید، یا قسمت‌های مختلف بدن او مانند سینه، شکم، ران‌ها، زیربغل و پیشانی را با یک اسفنج یا حوله مرطوب، نمناک کرده و اجازه دهید با تبخیر آب از سطح پوست، درجه حرارت بدن کودک کاهش یابد.

تهیه کننده: آقای پژمان زهره وند