هلیکوباکتر پيلوری چیست؟

عفونت هلیکوباکتر پیلوری(Helicobacter pylori) 

باکتری است مارپیچی شکل، گرم منفی، کم هوازی، تاژکدار، متحرک هلیکوباکتر پیلوری تنها باکتری است که میتواند در معده زنده بماند و رشد کند و مهمترین عامل جهت ایجاد زخم معده است. این باکتری بقای خود را مدیون خواص متعددی است که توضیح‌دهنده قدرت سازگاری منحصر به فرد آن است.

ویژگی های هلیکوباکتر پیلوری چیست؟ 

اول: اینکه این میکروب به مقدار کمی اکسیژن برای ادامه حیات نیاز دارد. 

 دوم: اینکه شکل مارپیچی آن به این باکتری اجازه میدهد در میان لایه مخاطی پوشاننده معده  وارد شود.

سوم: اینکه این باکتری تا حداکثر هفت پروتیین شلاق ‌مانند دارد که از انتهای باکتری بیرون زده‌اند و آن را درون لایه مخاطی حرکت میدهند.

چهارم: اینکه این باکتری دارای گیرنده‌های مخصوصی است که به آن امکان میدهد که راه خود را در میان مخاط بگشاید و به سلول‌های پوشش معده بچسبد.

در واقع تنها باکتری که می تواند در محیط خشن معده و در مقابل حضور شیره معده زندگی و رشد نماید هلیکوباکترپیلوری است.

هلیکوباکتر پیلوری یک خاصیت دیگر هم دارد که از همه مهم‌تر است؛ این باکتری میتواند مولکول‌های "اوره"را تجزیه کند، این فرآیند باعث ایجاد آمونیاک و دیاکسید کربن می شود، که غلاف‌ ابرمانندی در اطراف باکتری به وجود میآورد و آن را از اسید معده که باکتریهای معمولی را میکشد، حفاظت میکند.

هلیکوباکتر پیلوری از چه راهی وارد بدن می‌شود؟

این باکتری با استفاده از غذا یا آب آلوده از راه دهان وارد معده شده و کافی است یکبار بتواند در موکوس معده پنهان شود در این حال باکتری مذکور در لایه مخاطی معده مستقر شده و توسط تاژک‌های برآمده خود را در میان سلول‌های لایه مخاطی جای میدهد و یا در صورت بروز زخم معده در ناحیه فاقد لایه مخاطی و در واقع بر روی سلول‌های اپیتلیوم معده استقرار یافته و تاژک‌های خود را در آن ناحیه فرو می‌برد.

علائم احتمالی حضور هلیکوباکترپیلوری

سوء هاضمه، سوزش سر دل، نفخ، حالت تهوع، التهاب معده، بروز زخم اثنی عشر و درد در ناحیه بالای شکم که یک ساعت یا بیشتر بعد از صرف غذا مشاهده میشود.

روش تشخیص هلیکوباکتر پیلوری

آسان‌ترین راه تشخیص هلیکوباکترپیلوری انجام یک آزمایش خونی است که میتواند پادتن‌ها یا آنتی‌بادی‌هایی را شناسایی کند که در پاسخ به عفونت تشکیل می شوند که توسط روش  ELISA میتوان آنتی بادی‌های IgA & IgG & IgM را اندازه گیری نمود و در صورت بالا بودن آنها احتمال حضور هلیکوباکتر رقم میخورد.

آزمایش تنفسی اوره (تست UBT ) یک شیوه سریع، دقیق و ایمن برای شناسایی هلیکوباکتر پیلوری است و از آنجایی که تنها باکتریهای فعال را شناسایی میکند، میتواند برای آزمایش معالجه باکتری به کار رود.

نحوه آماده سازی بیمار جهت انجام تست UBT

برای انجام آزمایش شرایط زیر باید رعایت شود:

1- بیمار از 6 ساعت قبل ناشتا باشد و حتما دندان‌های خود را با مسواک و خمیر دندان تمیز کرده باشد.

2- عدم مصرف آنتی بیوتیک، بیسموت و داروهای ضدترشحی(مثل امپرازول و ...) 4 هفته قبل از انجام آزمایش

3- عدم مصرف انواع آنتی اسید و بلوک کننده های H2 (مثل سایمتدین، رانیتیدین و ...) 7 روز قبل از انجام آزمایش

روش دیگری هم وجود دارد که میزان پروتیین های این باکتری را در نمونه مدفوع شناسایی میکند. درحدود ۹۴ درصد بیماران دارای عفونت فعال هلیکوباکتر پیلوری، آزمایش مدفوع مثبت است و اگر درمان موفقیت‌آمیز باشد، نتیجه آزمایش تقریبا همه این افراد یک تا چهار هفته پس از درمان منفی میشود.

تهیه کننده: ملاحت حجت پناهی