تست های غربالگری در زمان بارداری

آزمایش های غربالگری باعث می شود که مادر دوران بارداری را با خیال آسوده‌تری طی کند و پزشک و مادر از سلامت جنین مطمئن شوند. با انجام تست های غربالگری در زمان بارداری، والدین از نوزادی که قرار است به زودی متولد شود اطلاعات روشن تری دارند و می توانند برای او تصمیم گیری و  برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند.

انجام این آزمایش‌های دقیق، به خصوص در 3 ماهه اول، بسیار  مفید است. اگر مادری  این آزمایش‌ها را به ترتیب انجام داد و با آزمایش های تشخیص قطعی، بروز اختلالاتی در جنین او ثابت شد، می تواند با اجازه پزشکی  قانونی، به موقع جنین خود را سقط کند. 

 آزمایش غربالگری سه ماهه اول بارداری

 این تست در هفته 11 الی14 بارداری انجام می گیرد و در آن دو مارکر خونی(PAPP-A، و بتا  HCG آزاد) اندازه گیری می‌شوند.  

 یک مارکر سونوگرافی و آنالیز کامپیوتری نتایج حاصله ریسک وقوع سندرم داون تریزومی کروموزوم 13 و 18  در زمان زایمان محاسبه می شود.

اگر این ریسک از عدد مشخصی بالاتر باشد فرد جهت آمنیوسنتز معرفی می شود. نرخ تشخیص در این تست حدود 90% است.

نکته: بدلیل ارتباط سطح خونی مارکر ها با سن بارداری، قبل از انجام تست حتماً باید یك سونوگرافی برای تعیین دقیق سن جنین انجام گیرد.

1- حدود 5% (1 نفر در هر 20 نفر) از زنانی كه این غربالگری روی آنان انجام می‏شود، به عنوان ریسك بالا مشخص می‏‌شوند. اما در عین حال اكثر زنانی كه ریسك آنان بالا است بچه‌‏های نــرمــال بــه دنــیا می‌‏آورند.

2- برای انجام تست‏‌های تشخیصی رایج باید تا سه ماهه دوم بــارداری منتظر ماند.

3- غربالگری اختلالات لوله عصبی جنین با این تست قابل انجام نیست و باید با تست كوآد ماركر در سه ماهه دوم بارداری انجام شود.   

تست غربالگری سه ماهه دوم بارداری

غربالگری سه ماهه دوم شامل تریپل مارکر(Triple marker) یا تست سه گانه و کواد مارکر(Quad marker) یا تست چهارگانه است که در تریپل مارکر سه فاکتور در خون اندازه گیری میشود و در کوادری مارکر چهار فاکتور که این فاکتور ها شامل: 

. AFP: پروتئین تولید شده توسط کبد جنین

. hCG: هورمون تولید شده توسط جفت 

. UE: پروتئین تولید شده توسط کبد جنین و جفت 

. Inhibin-A: هورمون تولید شده توسط جفت 

 این تست بین هفته‌های پانزده تا بیست حاملگی انجام می‌شود و آگاهی از سن دقیق حاملگی در این تست ضرورت دارد. در بدن جنین یک پروتئین اصلی ساخته می شود(EPa) که از طریق ادرار جنین وارد مایعی که جنین در آن شناور است می شود. سپس به خون مادر راه یافته و وارد جریان خون مادر می شود.

اگر تنها همین پروتئین درخون مادر افزایش یافته باشد، می توان احتمال داد که لوله عصبی جنین باز شده است، زیرا با باز شدن این لوله مقادیر بیشتری از این پروتئین به مایع جنینی و درنهایت خون مادر منتشر می شود.

درصورت غیرطبیعی بودن میزان این 4 ماده، مانند آزمایش‌های غربالگری 3 ماهه اول، باید سراغ سونوگرافی رفت. اگر نتیجه سونوگرافی، احتمال خطر بیماری را نشان دهد، باید آزمایش‌های تشخیص قطعی را هم انجام داد.

مثلاً نمونه برداری از مایعی که جنین در آن شناور است. در این نمونه‌برداری میزان هورمون ها و سلول های جنین، تحت بررسی کروموزومی قرار می گیرند. نتیجه مثبت آزمایش‌های غربالگری نشانه افزایش خطر است و لزوماً به معنای ابتلای جنین نیست.

لازم است به مادران باردار بگوییم که با مثبت بودن نتیجه آزمایش‌های غربالگری نباید سراسیمه بشوند؛ تنها 6 درصد از تمام نمونه های مثبت غربالگری جنین به بیماری های فوق مبتلا هستند که اطمینان از ابتلا به آن ها، با آزمایش هایی که توضیح داده شد، به اثبات می رسد. درهر صورت حفظ آرامش و منطقی بودن، بهترین برخوردی است که می توانید با این قضیه داشته باشد.

تهیه کننده: ملاحت حجت پناهی