از کجا بفهمیم تخمدان پلی کیستیک داریم؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، بیماری شایع هورمونی است که بر نحوه عملکرد تخمدان بانوان در سنین باروری تأثیر می‌گذارد. شروع علائم تنبلی تخمدان در دوران نوجوانی است اما این علائم ممکن است در طول زمان تغییر کند.

ویژگی های تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سه ویژگی اصلی سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) عبارتند از:

دامنه شیوع سندرم تخمدان پلی کیستیک

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی(WHO)، سندرم تخمدان پلی کیستیک ، مشکل بهداشت عمومی و جزء شایع‌ترین اختلالات هورمونی است که بانوان را در سنین باروری تحت تأثیر قرار می دهد. این عارضه حدود 8 تا 13 درصد زنان را در سنین باروری تحت تأثیر قرار می دهد و تا 70 درصد هم با موارد عدم تشخیص همراه است. بنا به اظهار WHO، اثرات بیولوژیکی و روانی سندرم تخمدان پلی کیستیک، به ویژه در مواردی که مربوط به چاقی و ناباروری در بانوان است، می تواند منجر به چالش های اجتماعی و سلامت روان گردد.

علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک  

 علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، این علائم ممکن است در طول زمان تغییر کند و اغلب بدون علائم باشد. علائم احتمالی عبارتند از:

چه بیماری هایی احتمال بروز تنبلی تخمدان را افزایش می‌دهند؟

بیماری هایی که ممکن است احتمال بروز PCOS را افزایش دهد:

• دیابت نوع 2

سندرم تخمدان پلی کیستیک همچنین می تواند باعث اضطراب، افسردگی و تصویر منفی بدن شود. تصویر منفی بدن به این معنی است که یک فرد به طور کلی از ظاهر خود ناراضی است. برخی از علائم مانند ناباروری، چاقی و رشد موهای ناخواسته می تواند منجر به چالش های اجتماعی شود. که این امر می تواند سایر زمینه های زندگی مانند خانواده، روابط، کار و مشارکت در اجتماع را تحت تاثیر قرار دهد.

تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

• افزایش هورمون های آندروژن(موهای زائد صورت یا بدن، ریزش موی سر، افزایش سطح تستوسترون خون) البته پس از حذف سایر علل بروز این موارد
• عدم وقوع پریود یا پریودهای نامنظم البته پس از حذف سایر علل آن
• تشخیص تخمدان پلی کیستیک در سونوگرافی

آزمایش خون می تواند تغییرات هورمونی را در بدن بررسی کند، اگرچه این تغییرات در همه افراد یکسان نیست. در مبتلایان به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است سطوح هورمونی زیر افزایش یاید:

• تستوسترون(هورمون آندروژن که در بانوان توسط تخمدان ها ترشح می شود و بر رشد مو تأثیر می گذارد) 
• استروژن(هورمونی که توسط تخمدان ها ترشح می شود و رشد پوشش رحم (آندومتر) را تحریک می کند.
• هورمون LH(هورمونی که از غده هیپوفیز در مغز ترشح شده و بر تولید هورمون ها توسط تخمدان ها تأثیر می گذارد و برای تخمک گذاری طبیعی مهم است).
• انسولین(هورمونی که اساساً در استفاده از انرژی از غذا نقش دارد). 
• هورمون آنتی مولرین(AMH) (هورمونی که میزان باروری تخمدان ها را اندازه گیری می کند).
  
  

پزشکان در هنگام تشخیص، علاوه بر موارد فوق ، علائمی مانند نامنظمی پریود و تخمک‌گذاری که می‌تواند بخشی طبیعی از بلوغ یا یائسگی باشد، سابقه خانوادگی PCOS یا دیابت نوع 2  را نیز در نظر می گیرند. 

برای اطلاعات بیشتر درباره دیابت نوع 2، مقاله دیابت نوع دو چیست و چه علائمی دارد را مطالعه نمایید.

درمان تخمدان پلی کیستیک

تا کنون هیچ درمان قطعی برای PCOS گزارش نشده است، اما برخی از درمان ها می توانند علائم را بهبود بخشند. بانوانی که عادت ماهانه نامنظم دارند، ناباروری، آکنه و رشد بیش از  حد مو دارند، می بایست تحت نظر متخصص مربوطه قرار گیرند.

برخی از علائم PCOS را می توان با تغییر سبک زندگی کاهش داد. داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش کافی می تواند به کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک کند.

داروهای ضد بارداری تحت نظر پزشک متخصص می توانند به تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش علائم کمک کنند. سایر داروها می توانند آکنه یا رشد موهای زائد ناشی از PCOS را کاهش دهند.

درمان ناباروری ناشی از PCOS شامل اصلاح سبک زندگی، داروها یا جراحی برای تحریک تخمک گذاری منظم و لقاح آزمایشگاهی (IVF) از جمله مواردی است که به درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می کند.

مورد تایید و بازبینی شده توسط:
دکتر مهران غزالی بینا(فلوشیپ علوم آزمایشگاهی)