اغلب افراد لفظ عفونت ادراری را به جای لفظ عفونت مثانه بکار میبرند. عفونت مثانه نوعی عفونت باكتریایی است كه در مثانه ایجاد التهاب می كند و اغلب با علائمی نظیر احساس نیاز به دفع مكرر ادرار و سوزش ادراری همراه است، بكار می برند. این حالت كه سیستیت نیز نامیده می شود در بین خانم های 20 تا 50 ساله كه از نظر جنسی فعال هستند، نسبتاً شایع است.
البته باكتری می تواند هر بخشی از دستگاه ادراری را آلوده سازد. دستگاه ادراری از كلیه ها كه ادرار را ترشح می كنند شروع شده و بصورت لوله هایی كه حالب خوانده می شوند، تا مثانه كشیده می شود كه ادرار در آن جمع می شود. دستگاه ادراری به پیشابراه ختم می شود كه لوله كوتاهی است كه ادرار را به خارج از بدن می برد.
وقتی باكتریهای موجود در روده ها از راه ركتوم به پیشابراه برسد و از آنجا بالا رفته وارد مثانه شود، عفونت بوجود می آید. باكتریها می توانند مثانه را آلوده كرده و سیستیت ایجاد كنند یا بدون آنكه علامتی ایجاد كنند، در آنجا تكثیر یابند. در هر یك از این موارد، باكتریها ممكن است از راه حالب بالا رفته و كلیه ها را دچار عفونت سازند. عفونت كلیه خطرناك است و ممكن است به زایمان زودرس یا سایر عوارض بیانجامد.
مخرج و مهبل هر دو مکانهای مناسبی برای رشد باکتریها هستند که نزدیک مجرای خروجی ادرار قرار دارند. و چون میزراه زنان چندان طولانی نیست، راه کوتاهی برای ورود باکتریها به مثانه میشود و التهاب مثانه ایجاد میکند. باکتریها حتی ممکن است تا کلیه بالا روند و ایجاد عفونت شدیدتری در آنجا بکنند.
عفونت مجاری ادرار در مردان چیز سادهای نیست و اگر مردی دچار سوزش ادرار شود، نباید آن را سرسری گرفت. سوزش ادرار در مردان ممکن است علامت وجود یک بیماری مقاربتی، مثل سوزاک یا کلامیدیا، باشد. التهاب پروستات هم ممکن است سوزش ادرار ایجاد کند.
بارداری احتمال ابتلا به عفونت هر یك از بخشهای دستگاه ادراری را بالا می برد. مقادیر زیاد هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات حالب و در نتیجه گشادتر شدن حالب می شود. رحم در حال رشد میتواند به حالب ها فشار وارد آورد و جریان ادرار را در داخل آنها با اختلال مواجه كرده و سرعت آنرا كُند سازد.
رشد جنین موجب فشار بر روی مثانه می شود در نتیجه تخلیه آن هنگام دفع كامل نخواهد بود. نتیجه نهایی این اختلالات آن خواهد بود كه عبور ادرار در مسیر دستگاه ادراری بیشتر طول می كشد و باكتریها قبل از خروج از بدن زمان بیشتری برای تكثیر در اختیار خواهند داشت.
به همین دلیل است كه پزشك در همان اولین نوبت معاینات دوران بارداری آزمایش ادرار درخواست میكند، خواه شما علائم عفونت ادراری داشته باشید یا خیر. اگر این تست اولیه منفی باشد احتمال بروز عفونت ادراری در طول دوران بارداری پایین خواهد بود. ولی اگر شما یكی از گروه 5 تا 7% خانم هایی باشید كه باكتری در ادرارشان یافت می شود، باید برای برطرف كردن آن از آنتی بیوتیك استفاده كنید. اگر این نوع عفونت باكتریایی درمان نشود احتمال بروز عفونت كلیه در دوران بارداری 30% است.
عفونت ادراری در کودکان یک بیماری بسیار مهم و شایع است؛ به طوری که ۳ تا ۵ درصد دختران و ۱ درصد پسران عفونت ادراری را تجربه می کنند.
در سنین نوزادی و زیر یک ماه، بیماری با علائمی به صورت تب یا کم شدن حرارت بدن، بی حالی، بیاشتهایی، تحریک پذیری، شلی، اسهال، کم شدن حجم ادرار، زردی و از بین رفتن واکنش های نوزادی خودش را نشان می دهد.
در سنین بالاتر این مشکل با نشانه هایی مانند تب، بوی بد ادرار، سوزش، تکرر و بی اختیاری ادرار، ایجاد شب ادراری، درد پهلوها و درد در ناحیه زیر شکم، قطع و وصل شدن جریان ادرار و بی قراری حین ادرار کردن در شیرخواران همراه است.
همه والدین باید هر از چند گاهی جریان ادراری کودک خود را بررسی کنند؛ به خصوص کودکانی که پوشک می شوند. همچنین اگر کودکی بیش از ۲ تا ۳ روز تب بی دلیل داشته باشد، انجام آزمایش ادرار توصیه میشود. اولین و مهمترین گام در تشخیص عفونت ادراری گرفتن نمونه ادراری به صورت استریل است.
اگر نمونه در شرایط استریل گرفته نشود یا اگر در رساندن نمونه به آزمایشگاه بیش از یک ساعت تاخیر وجود داشته باشد، به اشتباه کشت مثبت شده و تشخیص عفونت ادراری داده می شود.
راه نجات از سوزش ادرار بهعلت آن بستگی دارد. علاوه بر درمان عفونت باکتریایی و نخوردن مواد محرک کارهای زیر را انجام دهید.
. آب بخورید
در اولین حملهٔ سوزش ادرار دو لیوان آب بخورید. سپس یک قاشق چایخوری جوششیرین در نیملیوان آب حل کرده و بخورید. در شش تا هشت ساعت بعد هر ساعت یک لیوان آب بخورید. اگر بعد از یک روز سوزش از بین نرود، به پزشک مراجعه کنید.
این کار باعث رقیق شدن محتوای پر از باکتری مجرا و بیرون راندن آنها میشود. در بیشتر موارد، خوردن آب زیاد برای دفع آنها کافی است و سوزش را هم از بین میبرد.
. به پزشک مراجعه کنید
اگر سوزش بعد از یک روز ادامه پیدا کند، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با آزمایش ادرار و تعیین نوع باکتری یا قارچ و تجویز آنتیبیوتیک مناسب آن را درمان میکند. در مردان معاینهٔ پروستات هم لازم است.
معمولاً با خوردن آنتیبیوتیک همراه با جوششیرین و آب عفونت درمان میشود. ولی اگر سوزش ادامه یابد، آزمایشهای بیشتری، شامل کشت، آزمایش فراصوتی کلیه یا درونبینی مثانه باید انجام شود.
. سوزش را تشدید نکنید
بسیاری از غذاها و آشامیدنیها مجرای ادراری را تحریک کرده و سوزش را بیشتر میکنند. الکل، قهوه، چای، شکلات، نوشابههای گازدار، مرکبات، گوجهفرنگی، غذاهای پرادویه، سرکه، و مواد قندی، از اینها هستند. حتی قهوه بدون کافئین هم تحریککننده است.
حذف تمام این مواد از برنامهٔ غذایی سوزش و ناراحتیهای دیگر آن را ظرف ده روز از بین میبرد. وقتی سوزش برطرف شد، هر بار یکی از اینها را به رژیم غذایی اضافه کنید و ببینید آیا به آن حساسیت دارید یا نه. لااقل یک لیتر آب در روز بنوشید.
. ناراحتی دفع را کم کنید
ادرار کردن از میان میزراه ملتهب، مانند پاشیدن نمک بر زخم است تا باکتریهای مخرج وارد مهبل نشود.
. ادرار کنید
تماس جنسی از علل شایع عفونت و سوزش میزراه است. بعد از هر نزدیکی ادرار کنید و خود را با آب بشویید. شستن مهبل با محلول آب و کمی جوششیرین نیز کار خوبی است.
. از مواد محرک دوری کنید
برخی صابونها، ضدبوها و حتی کاغذهای توالت دارای مواد شیمیایی تحریککنندهه میزراه و پوست اطراف آن هستند. به نوع کالایی که میخرید توجه کنید .
. خود را خشک کنید
در تابستان نگذارید لباس مرطوب به تنتان بماند، چون رشد باکتریها و مخمرهای مهبل را تحریک میکنند. اگر میتوانید، در هر فرصتی لباس زیر را عوض کنید .
تهیه کننده: ملاحت حجت پناهی
ارسال نظر